Yasanın Gözü

Hukuk tarihçisi Michael Stolleis, bu kisa ve özlü kitabinda yasalarin egemenliginin simgesi “her seyi gören göz”ün tarih içinde tasidigi anlamlari hukuk açisindan inceliyor, yasalarin üstünlügü ilkesinin Eski Misir uygarligindan günümüze dek göz simgesiyle gösterdigi sürekliligi zengin bir görsel malzeme ve dille anlatiyor. Özellikle çagdas hukukun kurulusuna sahne olan 19. yüzyilda “yasanin gözü” hem bilimsel hukuk kitaplarinda hem de genis halk kitlelerine ulasan resimli yayinlarda toplumsal çeliskilerin ve çatismalarin içinde yer almistir. Modern hukuk devletinde “normatif bir metin”den baska bir sey olmayan yasalarin “gözü”nden söz edilemeyecegi açiktir. Stolleis bu kitabinda tarihten güçlü ve çarpici alintilarla en eski çaglardan bugünkü hukuk devletine kadar “yasa” kavraminin temelinde görmek, gözlemek ve denetim düsüncesinin yattigini ve bunun geçirdigi evreleri canli bir sekilde gözler önüne seriyor. Bugün Akdeniz ülkelerinin çogunda yaygin bir biçimde nazarliklarda kullanilan göz simgesi Eski Misir’in adaleti temsil eden, hem tanri hem kral Osiris’in asasindaki gözdür ama ayni zamanda Fransiz Devrimi’nin de adalet simgesi olmustur. Eski dünyada ve geleneksel kültürde üzerine Tanrisal özelliklerin yüklendigi göz, modern dünyada yasalarin her yerde geçerli olan egemenliginin ve herkesin yasalar önündeki esitliginin, kisacasi hukukun nesnelliginin ifadesi olmustur. Michael Stolleis, kamu hukuku ve yeniçag hukuk tarihi profesörü. 1975 yilindan beri Frankfurt am Main’da ögretim üyesi, 1991 yilindan beri de Max Planck Enstitüsü Avrupa Hukuk Tarihi müdürü. Özellikle Alman kamu hukuku tarihi konusunda uzman olan Stolleis, Alman hukuk tarihinde devlet fikri, adalet kavrami, anayasa ve sosyal hukuk konularinda yayinlanmis eserleriyle taniniyor.