Türkiye'de Tarikatlar; Tarih ve Kültür

Hakikat bilgisine ulaştıran sûfîlere mahsus müstakil bir yöntem ve dindarlık tavrına işaret eden ?tarikat" olgusu, İslâm medeniyeti tarihinde miras aldığı mânevî, ahlâkî ve sosyal kurallara göre teşkilâtlanmış müessese şeklinde zihinlerde yaygınlık kazanmıştır. II. (VIII.) asırdan günümüze kadar dünya coğrafyasının dört bir yanında intişar eden ve kendine has irfanî yollar olan tarikatlar, toplumun her kesiminden insanın mâneviyat ve kültürünü şekillendirmede önemli roller üstlenmiştir. Geçmişten günümüze Türkiye'nin İslâmlaşma tarihinin teşekkülünde tarikatlar, ferdî ve sosyal hayatımızın anlam haritasının çizilmesinde en mühim unsurlardan biridir. Bir başvuru eseri mahiyetinde tasarlanan elinizdeki kitap, Türkiye'de tarikatlar tarihi alanında ciddi düzeye ulaşan ilmî bilgi birikiminin telif makaleler yoluyla bir araya getirildiği ilk akademik derleme eserdir. Türkiye tarihinde önemli izler bırakmış tasavvuf ekollerini tarihsel ve kültürel sürekliliği içerisinde muhtelif yönleriyle tanıtmayı, tarikatların geçmişten günümüze seyrini gözler önüne sermeyi amaçlayan çalışma, iki temel kısımdan meydana gelmektedir. Birinci kısmı oluşturan çerçeve yazılarda tarikat ve tekke kavramları, Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiyesi'nde tarikatların tarihi ve kültürel panaroması ana hatlarıyla ele alınmıştır. İkinci kısmın makaleleri ise Türkiye'de yaygınlık kazanan on dört ana tarikatı (Vefâiyye, K?diriyye, Sa?diyye, Rifâiyye, Ekberiyye, Şâzeliyye, Bektaşiyye, Mevleviyye, Bedeviyye, Nakşibendiyye, Halvetiyye, Bayramiyye, Zeyniyye, Celvetiyye) çeşitli alt kollarıyla birlikte konu edinmektedir.