Tefsirde Anlam Kırılmaları

Hicrî ilk asırdan günümüze kadar ister dilsel ve bağlamsal olarak Kur’an metninin kendisinden kaynaklanan sebeplerle ister siyasî, sosyal, kültürel, iktisadî ve coğrafî başka birçok nedenlerle Kur’an’ın çok farklı şekillerde yorumlandığını görüyoruz. Bu farklı yorumların bir neticesi olarak İslâmî gelenek, geçen süre içerisinde birçok kelâmî-felsefî düşünce sistemi, fıkıh temelli amelî mezhep ve sayısı çok daha fazla tasavvuf merkezli oluşumlar meydana çıkarmıştır. Bu düşünsel ve pratik çeşitlilik çerçevesinde tefsirlerde nakledilegelen yorumlarda, yorumcunun zihnî, amelî ve ictimâî arka planını iyi anlayabilmek için tefsirlerde çoğu birbirinin tekrarı şeklindeki görüşlerin izinin sürülmesi gerekiyordu. Bu görüşlerin farklılaşan yönlerinin nasıl bir arka plan ile ortaya çıktığının birçok örnekle izlenmesi ve anlamaya çalışan tasvirî bir yaklaşımla ortaya konması gerekiyordu. İşte bu çalışma böyle bir gereklilikten ortaya çıkmış ve görüş farklılıklarının arka planını ortaya koymaya gayret etmiştir. Çalışmamız giriş, dört bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluşmaktadır. Çalışmamız içerisinde yer alan konuları belirtmek gerekirse, birinci bölümde anlaşılması bakımından Kur’an yorumunda farklılık konuları üzerinde durulmuş, konuya giriş olması bakımından Kur’an’ın tefsirine duyulan ihtiyaç ve anlama faaliyetinin temel unsurlarıyla birlikte Kur’an’ı yorumlayan özne konumundaki müfessirin özellikleri anlatılmıştır. İkinci bölümde tefsirlerdeki farklı görüşlerin dilsel ve bağlamsal nedenlerinden dolayı farklı anlaşılmalardan bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde, yorumda meydana gelen farklılaşmaların ana nedenleri olarak, fıkhî temelli kabuller, itikâdî ve siyasî kabuller, kelâmî meseleler ve mezhebî aidiyetlerinin yol açtığı anlam kırılmaları örnekler üzerinden incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise ayetlerin farklı anlaşılmasına etkili olan ilmî ve dönemsel nedenler, yine örnekler üzerinden incelemeye tabi tutulmuş, anlam kırılmalarına yol açan etkilerinden bahsedilmiştir. Çalışmamız sonuç ve kaynakça ile son bulmaktadır.