Sühreverdi Ve Leibniz'de Nur/Monad Anlayışları;Mukayeseli Bir Yaklaşım

Sühreverdî, İslam felsefesinin mecrasını Meşşâî gelenekten İşrâkîliğe doğru değiştirmiştir. Hikmetin ilahi menşeli olduğunu savunan filozof hikmeti Hermes’e kadar dayandırmıştır. Hikmet temelli felsefe sistemini Nur Metafiziği olarak kuran filozof Meşşâî felsefeden farklılaşarak Sudûr Nazariyesini nur üzerinden açıklamıştır. Tanrı’yı Nûru’l-Envâr olarak nitelemiş, en yoğun ışık demiştir. Hiyerarşik düzenin en üstüne Tanrı’yı yerleştirmiştir. En alt kısma maddeyi yerleştiren filozof onu zulmet olarak nitelendirmiştir. Evren bu hiyerarşik düzene göre şekillenmiştir. Leibniz ise temel eseri olan Monadoloji de benzer bir hiyerarşik düzen koymuştur. Nur yerine psişik güce, algıya sahip monadları yerleştirmiştir. Monadlar Monadı olan Tanrı yaratılmamış monad olarak bu düzenin en başında yer almaktadır. Evren çeşitli algı güçlerine sahip monadlardan oluşmaktadır. Bu monadların en aşağısı materia prima denilen karanlık monadlardır ki madenlere tekabül eder. Bu çalışma Sühreverdî ve Leibniz’in varlık felsefesini içermektedir. Özelde çalışma nur ve monad anlayışlarını içerirken genel olarak her iki filozofun felsefi öğretilerine değinilmiştir. Bu çalışmada amaçlanan farklı asırlarda yaşayan iki filozofun metafizik anlayışlarındaki benzerliklere dikkat çekmek ve modern düşünürler tarafından da dikkat çeken bu benzerlikleri tek bir kitapta toplamak ve aralarındaki benzerliğin boyutlarını ortaya koymaktır.