Şahende Hanım’ın Suzişli Hatıraları 1910 Cemiyet-i Hafiye Davasının Tek Kadın Sanığı

Sene 1910... Sicak bir yaz gecesi... Genç kadin, Sultanahmet’in daracik sokaklarindan birinde, cumbali ahsap evin penceresinden dalgin bakislarla sokagi seyrediyordu. Tutuklanmisti... Digerleri sorgulanmak üzere Bekiraga Bölügü’ne gönderilirken, o “kendisine bir hürmet olarak” polis memuru Hasan Efendi’nin evinde “misafir edilecekti”.Az sonra, “pençe-yi kahrinda” esir olarak tutuldugu odada, yanindan hiç ayirmadigi defterine su satirlari yazacakti:“Semayi bile ferah görmek serefinden mahrumum” “… ne saadet hürriyet, ne büyük seref, ne âli kelime, su mukaddes söz, telaffuz edilirken bile kalp insirah buluyor.Yasasin hürriyet, yasasin, adaletle yasasin… Hürriyetin ruhu adalet olsun!..” Oysa bu satirlarin yazildigi günden iki yil önce, Sultanahmet Meydani’nda binlerce kisi büyük bir coskuyla II. Mesrutiyet’in ilanini kutlamis, hürriyete kavusmanin sevinci bir rüzgâr gibi Rumeli’den Anadolu’ya, imparatorlugun bütün tebaasina dalga dalga yayilmisti.Peki bu iki sene içinde ne olmustu da “esiri olunan” hürriyet, üç çocuklu bir Osmanli kadinini “esir almisti”?Ittihat ve Terakki döneminin en önemli siyasi davalarindan “Cemiyet-i Hafiye Davasi”nin tek kadin sanigi Sahende Hanim’in “hayat-i nisvaniyeti üzerinde pek sûzisli bir hatira birakan muamele-yi tevkif” günlerini kaydettigi bu defter, tarihimizin bu olaganüstü dönemine taniklik ediyor.