Rivayet Kültürünü Anlamak

Rivayetlerin anlaşılması konusu İslam'ın ilk dönemlerinden bu yana Müslümanları değişik derecelerde meşgul etmiş olan önemli bir husustur. Zira İslam düşüncesinin temel kaynaklarının başında gelen Peygamberimizin sözleri dahil tüm rivayet kültürü İslam düşüncesinin anlaşılması ve detaylandırılması bağlamında hayati bir noktaya tekabül etmektedir. Rivayetler İslam'ın ilk dönemlerinde yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlayan İslami ilimleri temellendirecek dinî malzemeyi sağlamada önemli bir yere sahip olduğu için Müslümanlar tarafından tarih içerisinde onunla ilgili her türlü anlama çabası da sergilenmiştir. Aslında Hz. Aişe ve Hz. Ömer gibi sahabiler bu çerçevede dinî referanslar arasında metinlerarası karşılaştırmalar da yaptıkları çok önemli değerlendirmeler yapmışlardır.Bu yaklaşım ve değerlendirmeler hem onlardan sonraki Müslümanlar açısından hem de bizler açısından çok önemli bir ilham kaynağı işlevi görmektedir. Bu çerçevede ilk dönemlerin hemen peşinden gelen nesilde rivayetleri anlama çabaları bir ilim dalı olarak ortaya çıkmaya başlamış ve evvel emirde daha çok rivayetlerdeki bilinmeyen/garip kelimeler düzeyindeki anlama çabaları zamanla daha sistematik hâle gelmiş ve sonunda müstakil şerh kitapları yazılmaya başlanmıştır.