Rivayet Bağlamında Râvi Tenkidi Şartlı Cerh-Ta’dîl

Bu çalışmada şartlı cerh-ta‘dîl konusu işlenmiştir. Bunun yanı sıra şartlı cerh-ta‘dîle delalet eden lafızlarla beraber Buhârî gibi hadis münekkitlerinin buna başvurup vurmadığı araştırılmıştır. Ayrıca şartlı cerh-ta‘dîli ilk defa geniş ve belirli bir sistemde ele alan İbn Receb el-Hanbelî’nin yaklaşımı ele alınmıştır. Bunun yanı sıra râviyi tercih kılan bazı faktörlere işarette bulunulmuştur. Bunlar râvinin hocasıyla geçirdiği uzun zaman, râvinin hadis nüshasına sahip olması, hadislerin “Neşât” bağlamında rivayet edilmesi ve hadislerin müzâkere meclislerinde rivayet edilmemiş olması olarak tespit edilmiştir. Belirli bölge/mekân bağlamında tenkit edilen râviler olduğu gibi, sika oldukları halde bazı hocalar bağlamında tenkit edilen râviler de bulunmaktadır. Bu bağlamda cerh edilen râvilerin rivayetlerinden hareketle kendilerine yapılan tenkitlerin mahiyeti ortaya konulmaya çalışılmıştır. Böylelikle bu çalışmada rivayetten-râviye yöntemi denenmiş ve râviler hakkında dile getirilen kimi görüşlerin “denetlenebilir” olduğu izah edilmeye çalışılmıştır.