Osmanlı Papalık İlişkileri

Bu çalisma, Osmanli Hristiyanlarinin özellikle de Katolik Ermenilerin sorunlari çerçevesinde Osmanli-Papalik iliskilerini birincil kaynaklara dayanarak gün yüzüne çikarmayi amaçlamaktadir.Osmanli-Papalik iliskilerinin uzun bir geçmisi vardir. 19. yüzyilda zirveye çikan bu süreç kimi zaman olumlu kimi zaman ise olumsuz bir seyir izlemistir. Papaligin Dogu Hristiyanlari ile ilgili izledigi politikalar, bu iliskileri gerginlestiren en büyük etkendir.Papaligin Osmanli topraklarinda yasayan Hristiyanlarin kilise yapisina müdahalesi hem cemaat içinde tartismalara neden olmus hem de Osmanli-Papalik iliskilerini gerginlestirmistir. Çünkü Osmanli topraklarinda yasayan Dogulu bir Katolik, Fransa’daki herhangi bir Katolik gibi degildi. Fransiz Katolikler papayi ruhani bir sayginin ötesinde patrik olarak da görüyorlardi. Ancak Osmanli topraklarinda yasayan bir Katolige göre papa, ruhani bir liderdi ancak patrik olamazdi. Hatta onlar “bizler papayi Garp Patrigi olarak görmüyoruz” diyerek yetkinin ve sorumlulugun Osmanli’da oldugunu belirttiler. Osmanli yönetimi, tebaasi olan Katoliklerle Papalik arasinda yasanan problemleri ilk basta gayrimüslim bir cemaatin kendi iç meselesi olarak algiladi ve kayitsiz kaldi. Ancak tartismalarin daha sonra kendi hukukunu ihlal ettigini gördü ve müdahale etmek zorunda kaldi. Bu durum Papalikla Osmanli Devleti arasinda uzun müddet devam eden anlasmazliklara neden oldu.Tüm bu gelismelerle birlikte papalarin kutsal makamlarini terk edecek derecede Avrupa ülkelerinden gördügü tecrit politikalarina karsilik Osmanli ile “beyaz diplomasi” diye nitelendirebilecegimiz güzel bir süreç de yasandi. Hatta Papalik yetkililerin onuruna Sadrazamin yalisinda ziyafetler düzenlendi. Birçok padisah, papalara Avrupa’da yasadiklari sorunlar karsisindaki üzüntülerini belirten mektuplar yazdi. Bu iyi niyet gösterilerinden biri de uzun zamandir kapali olan Kudüs Patrikligi’nin kurulusuna Osmanli Devleti tarafindan izin verilmesidir.Çalismamiz yabanci bir gücün Osmanli vatandasina müdahalesinin ne sekilde yikimlara yol açtigini ortaya koymasi açisindan günümüz için de önemli ipuçlarini barindirmaktadir. Özellikle günümüzdeki azinliklarla alakali yapilacak düzenlemelerde geçmisteki olumlu ya da olumsuz örneklerin gözden geçirilmesi çalismalara büyük kolaylik saglayacaktir.Çift yönlü olarak ele aldigimiz Osmanli-Papalik iliskileriyle ilgili bu eserin birçok soruya cevap olabilecegini ve bir dönemin bilinmeyen yönlerini aydinlatacagini ümit ediyoruz.