Osmanlı İmparatorluğu’nda Reform 1856-1876

“Prof. Davison, kullandığı geniş literatür, arşiv vesikaları ve ölçülü hükümleri ile Osmanlı tarihinin bu devresinde iç siyasi gelişme üzerinde şüphesiz şimdiye kadar yazılmış olan en derli toplu, ilmi ve güvenilir eseri vücuda getirmiş olmakla, Türk tarihi araştırıcılarının şükranını kazanmıştır.” Halil İnalcık (1964) “Tanzimat’ın bulanık anaforlarının altında yatan şeyi kavramak için hatırı sayılır bir emek gerekiyorsa da, Profesör Davison 1856-76 dönemine dair bilinenlerin fevkalade dengeli ve tamamını içeren bir resim sunuyor. Bu eser 19. yüzyılda Türk modernleşmesini çalışacaklar için çok kıymetli bir kılavuz olacaktır.” Şerif Mardin (1966) Roderic H. Davison’ın Osmanlı İmparatorluğu’nda Reform’u Tanzimat’a dair ilk kapsamlı çalışmalardan biri, bir tarihyazımı klasiğidir. Avrupa arşivleri üzerinden Tanzimat’ın hazırlanışı, ilanı ve Kanun-i Esasi’nin ilanına kadarki dönemin Batılı gözlerden bir panoramasını sunar: “Tanzimat dönemi bir ekin zamanıydı. Genelde Batı’dan esinlenen ilk adımlar, bazen eskileriyle yan yana yeni kurumlar yarattılar.. Tanzimat döneminin hazırlığı yalnız yeni ya da reforma uğramış kurumlarda ve onlarda tecrübe kazanmış insanlarda değil, ayrıca zihinlerdeydi: Söz konusu olan, kişi özgürlüklerine, halkın önemine, temsili ve danışmaya dayalı yönetime, kamuoyuna, monarşik egemenlik kavramı karşısında toprak egemenliği kavramına daha çok ağırlık verilmesiydi. Abdülhamid bu kavramları özetleyen 1876 Anayasası’nı askıya almıştı, ama yeni anlayışı yok edemezdi.”