Osmanlı Hakimiyetinde Arap Toprakları

Osmanli tarihçiliginde özellikle Misir ve Yemen konusundaki çalismalariyla taninan Prof. Jane Hathaway, Osmanli Hâkimiyetinde Arap Topraklari ’nin üç yüz yilini (1516-1800) anlattigi bu mükemmel sentez eserinde su önemli saptamayi dile getiriyor: “Osmanli tarihi ve kurumlarinianlamadan, 1516 ve Birinci Dünya Savasi arasindaki Arap topraklari tarihini anlayamayacagimizi bugün eskisinden çok daha açik bir sekilde görüyoruz. (…) Dört yüzyil, ‘isgal’ diye etiketlenemeyecek kadar uzun bir dönemdir.”Hathaway, Arap topraklarinda 19. ve 20. yüzyillarda yükselen milliyetçi akimlarin ve kurulan ulus-devletlerin pesisira, Osmanli hâkimiyetini bu topraklardaki uygarliga hiçbir katkisi olmamis bir “isgal dönemi” diye niteleyen ve artik zaman asimina ugramis tarih anlayisinin yani sira, bu yaklasimin revize edilmis daha geliskin türevlerini de çürütüyor. Bu dönemi günümüzün modern Ortadogu’sunun temellerinin atilmasinda büyük payi bulunan muazzam bir sosyal, kültürel, politik ve ekonomik degisim dönemi olarak degerlendiriyor.Arap ve Osmanli arsivlerini çok üretken bir biçimde kullanan yazar, söz konusu degisimlerin izini sadece politik elit ve siyasal tarih içinde degil, çarsi esnafindan asiretlere, loncalardan vakiflara, köylülerden kadinlara, etnik ve dinsel azinliklara kadar çok çesitli toplumsal kesimler ve alanlarda sürüyor.