Orta Asya'da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar

Jean-Paul Roux meşhur eseri Altay Türklerinde Ölüm’ü yazmak için yaptığı araştır-malar sırasında Altay Türklerinin hayatlarının ve onları çevreleyen tabiatın da çok geniş bir anlam dünyasıyla dolu olduğunu keşfeder: Altay Türklerinin ölüme dair tasavvurları aslında yaşamı nasıl anladıklarının aynasıdır. Orta Asya’da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar Roux’nun Altay Türklerine ve onların dünyasını oluşturan bitki ve hayvanlara dair, kendi öngöremediği, ama elindeki malzeme-nin adeta kendini dayatmasıyla yazmak zorunda kaldığı eseridir. Roux kitabında ruh-beden, birey-toplum, iç-dış gibi modern ikiliklerin varsayılama-yacağı bir varlıkbilime tâbi göçebe toplulukların tarihsel antropolojisini yaparken bize bambaşka bir varoluş tarzının nasıl anlaşılabileceğini göstermeye çalışır. Bizim tecrübemi-zin dışındaki kadim “Yaşamın Birliği” fikrini ele alır. Kutsalın, İbrahimi dinler dışındaki, anlaşılışının özgünlüğünü gösterir. Altay Türklerinin toplumsal kozmolojisi içerisinde in-san-hayvan-bitki ilişkilerinin, şamanlar ve kutsal kişiler eksenindeki geçişliliğine dair bu göz kamaştırıcı inceleme, modernlerin türcü toplumsallık fikrinin çok ötesinde bir türler-arası yaşam tasavvurunun kapılarını açıyor.