Kur’Ân Tarihi

(Kur’ân’ı kesinlikle biz indirdik; elbette onu yine biz koruyacağız)
(el-Hicr 15/9)

? Kur’ân-ı Kerîm’in ilk hâfızı, Hz. Peygamber’dir (a.s.). Vahyedilen Kur’ân âyetleri, evvela onun (a.s.) ruhuna ve kalbine nakşedilmiştir. O (a.s.); nazil olan vahyi kâtiplerine yazdırıp okutmuş, ashâbına tebliğ etmiş ve Kur’ân sahifelerini hücre-i saâdette muhafaza etmiştir. Ashâb da Kur’ân’ı ezberlemiş ve yazmıştır. Hz. Peygamber (a.s.), birçok sahâbeyi Kur’ân’ı öğretmekle görevlendirmiştir.
? İlk hâlîfe Hz. Ebû Bekir (r.a.), Hz. Peygamber’in (a.s.) vefatından bir yıl sonra; gelecekte oluşabilecek belirsizliklere karşı Medine’deki ashâbın tanıklığı-yardımı ve Zeyd b. Sâbit’in başkanlığını yaptığı bir kurul vasıtasıyla Kur’ân’ı toplayıp tevsik etmiştir. Üçüncü halife Hz. Osman (r.a.), Kur’ân’ı imâm/referans Mushaf olarak çoğaltmış ve İslâm devletinin belli başlı merkezlerine Kur’ân öğreticileri ile birlikte göndermiştir. Kur’ân nüshaları, sonraki dönemlerde Müslümanlar arasında yaygınlaşmış; Kur’ân ve ilimlerinin öğrenilmesi, öğretilmesi, kurrâlık ve hafızlık gibi hususlar kurumsallaşmıştır. Bugün Müslümanların elindeki Mushaf, Hz. Peygamber’in (a.s.) vefatından bir yıl sonra cem’edilen Kur’ân nüshasıyla aynıdır.
? İslâm’ın her asrından binlerce Mushaf günümüze gelmiştir ve hepsi aynıdır.
? Hz. Peygamber’in (a.s.) Kur’ân’ı okuma şekillerini sahâbeden öğrenen tabiîn ve tebeu’t-tabiîn uleması, büyük bir yetkinlikle 14 kıraati teorik ve pratik olarak tesbit etmiştir. Bunun sonucunda kıraatlere ve Mushaf’ın yazım kurallarına dair zengin bir kaynaklar meydana gelmiş, yüzbinlerce icâzetli hafız yetişmiş ve milyonlarca Mushaf yazılmıştır.
? Kur’ân tarihini, terim ve süreç analizi çerçevesinde konu edinen bu eser, bir giriş ve iki bölümdür. Girişte; Kur’ân ilimleri ve yazıyla ilgili kaynaklar, insanlık tarihinde yazı malzemeleri, Arap yazısının kökeni gibi meseleler ele alınmıştır. Arap yazısının; Hirî Cezm ? Enbârî Meşk ? Hattü’z-Zebûr (günlük işlemlerde kullanılan yazı) gibi halkalarla alfabetik Yemen Kitâbe Müsnedi yazısına dayandığı kanıtlanmıştır. Birinci bölümde; Kur’ân’a dair yetmişten fazla temel ıstılah ele alınmış, yazıyla ilgili olanlar tarihî vesika niteliğindeki fotoğraflarla somutlaştırılmıştır. Böylece Hz. Peygamber (a.s.) devrinde, Kur’ân’ın özel olarak yazı için üretilmiş malzemelere yazıldığı tesbit edilmiştir. İkinci bölümde; Kur’ân tarihinin ilk iki yüzyılı incelenmiştir. Kadîm Mushaflar meselesi, örnekleriyle birlikte bu eserde yer almıştır.