Kur'an'da Civar Kavramı ve Meallere Yansıması

Korumak, yardım etmek, komşuluk yapmak gibi anlamlara gelen “civâr” kavramı Kur’an’ı Kerim’de on üç yerde geçmektedir. Civâr kavramı, terim olarak Câhiliye’deki “himaye etmek ve korumak” geleneğini ifade etmektedir. Konunun mihveri Kur’an’ı Kerîm’i anlamada Câhiliye’nin yer ve zaman ekseninde bilinmesinin önemini ortaya koymaktır. Civâr kavramı buminvalde ele alınmıştır. Araştırmanın giriş bölümünde; Kur’an’la nüzul ortamındaki kavramların ilişkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde, Câhiliye’deki toplumsal hayata değinilerek dönemin toplumsal hayat realitesinin ürünleri olan dayanışma ve himaye antlaşmaları, civâr kavramı merkezinde, incelenmiştir. Anlam dünyası ortaya konan civâr kavramının “yardım etmek, emân vermek ve komşu olmak” gibi sosyo-politik anlamlarının olduğu görülmüştür. İkinci bölümde; Kur’ân’ı Kerîm’deki civâr kelimesi ve türevlerinin geçtiği âyetler tespit edilmiştir. Bu âyetlerin, öncelikle tefsir kaynaklarında, sonra da meâllerde nasıl ele alınıp yorumlandığı incelenmiştir. Sonuç kısmında ise verilen incelemelerin neticesinde, zâhir anlam yanında işâri yorum yapanları istisna edilirse, müfessirlerin kavramı isabetli tefsir ettiği görülmüştür. Meâl yazarlarının âyetleri çevirirken kavrama çoğunlukla doğru anlam verdiği görülse de belli yerlerde kavrama doğru anlam verilmediğinden anlamın kaydığına hatta buharlaştığına şâhid olunmuştur.