Karl Jaspers Felsefesine Giriş

Karl Jaspers birbirlerinden farkli biçimlerde insanin varlik tarzlarini belirler. “Varolma (Dasein) olarak insan”, basta psikoloji, sosyoloji ve antropoloji olmak üzere çesitli bilim dallari tarafindan bir arastirma nesnesi olarak ele alinir. Insan, bu bilimlerin ortaya koydugu bilgiyle “bilinebilir-kavranabilir” bir özellige sahiptir; ancak Jaspers’e göre “insan, temelde kendisi hakkinda bildiginden ve bilinenden daha fazladir”. “Varolus (Existenz)” her türlü nesnelligin ötesinde insanin asil gerçek varligidir ve felsefe yapmanin konusudur. Varolusun kendisine özgü bir dili vardir. Bu, “isaretler (signa)” dilidir. Insan kavramla açiklanabilir bir yapidan varolus olarak isaretlerle kendisini aydinlatma sürecine girmektedir. Varolus, isaret dillerinden “iletisim”, “sinir durumlar” ve “özgürlük” sayesinde kendisini aydinlatmaktadir. Varolma (Dasein) olarak insan, sinir durumlar içerisinde varolusunun farkina varir. Sinir durumlar, “mümkün varolus”u sarsar ve uyandirir. Mümkün varolusun uyanmasi, sinir durumlarin asil islevidir. “Sinir durumlari tecrübe etmek ve varolus içinde olmak ayni seydirler.” Varolussal iletisim kendi varoluslarini arayan iki insan arasindaki iletisimdir. “Yalnizlik”, “açik olma” ve “sevenlerin savasimi” bu iletisim içinde yer alan özelliklerdir. Varolussal iletisimde insanin bir baskasiyla özgür olmasi söz konusudur. Karl Jaspers’in “varolus aydinlanmasinin asil isareti” olarak belirledigi özgürlük, varolusu gerçeklestirmektedir. Insanin varolusunun gerçeklesmesi onun özgür olmasi anlamina gelmektedir. Özgürlük sorununun kaynagi, sorunu ortaya koyan insanin disinda degildir. Varolusun olanakliligindan gelen sorun özgürlüge, kendisini gerçeklestirmesi çagrisinda bulunmaktadir.