İthafat

Avrupa'daki Türklerin bir kismi bugün Romanya'nin çesitli köy, kasaba ve sehirlerinde sessiz ve sakin yasamaktadir. Türklerin bu ülkedeki varligi XIII. yüzyildan beri bilinmektedir. Ancak buradaki Türkler, önce 1877-1878 Osmanli-Rus Savasi, sonra Balkan ve I. Dünya Savasi, daha sonra da bölgede acilar yaratan II. Dünya Savasi sebebiyle büyük sikintilar çekmis, yerlerinden, yurtlarindan olmustur. Dolayisiyla Osmanli-Rus Savasi sonrasi kaybettigimiz topraklarda Romenlerin hâkimiyeti altinda yasamaya baslayan Türklerin edebiyat, sanat ve kültür faaliyetleri de sekteye ugramis, bilgilenme ve bilgilendirme akisi çok yavaslamistir. Bunun üzerine XIX. yüzyil sonu ve XX. yüzyilin ilk çeyregi içinde Türk kültürünü canli tutma gayretinde olan bazi vatanperver aydinlar harekete geçerek kisitli imkânlarla yayimladiklari gazete, dergi ve kitaplarla halki bilgilendirmeye çalismislardir. Bu öncü aydinlardan birisi de yirminci yüzyilin basinda yüksek ögrenimini Istanbul'da tamamlayan Dobrucali sair Mehmet Niyazi'dir. O, idealist ögretmen kimliginin yani sira sair ve yazar olarak hayati boyunca Romanya Dobrucasindaki Türkleri aydinlatmak, ata yurdu Kirim'i bagimsizliga kavusturmak için yogun bir çaba harcamistir. Mehmet Niyazi'nin hayati ve eserleriyle ilgili arastirma ve çalismaya 2001-2002 egitim-ögretim yilinda Romanya'nin Köstence sehrindeki Ovidus Üniversitesi'nde ders vermek üzere görevlendirilmis oldugum sirada basladim. Önce onun Mektep ve Aile mecmuasini ögretim üyesi Ali Aksu ile birlikte lâtin harflerine aktararak Köstence'de yayimladik. Romanya'da görev yaparken Mehmet Niyazi'nin çesitli zamanlarda yayimladigi ve basyazarligini yaptigi kisa ömürlü gazeteleri de Bükres'teki Millî Kütüphanede inceleme firsatim oldu. Onun bilinen, ancak aradan bir asirlik bir zaman geçmesine ragmen bugüne kadar Latin alfabesine aktarilmayan "Ithâfât" adli eserinin bastan ve sondan sayfalari eksik bir nüshasini Mecidiye'de görme firsatim oldu. Bükres ve Köstence'deki kütüphanelerde de "Ithâfât" adli eseri bulamadim. Türkiye'ye döndükten sonra yaptigim uzun arastirmalardan sonra elde ettigim tam metin üzerinde çalismaya basladim. Bu eseri nesre hazirlamamizin asil amaçlarindan birisi yakin dönem edebiyat tarihimizin -görselleriyle birlikte- önemli bir vesikasi olmasi, bir digeri ise Mehmet Niyazi'nin hem manzum hem de mensur eserleri hakkinda detayli bilgiye sahip olmak, onun hayat ve edebiyat macerasini daha iyi takip edebilmekti. Bir de az da olsa birkaç yayimlanmis yazida "Ithâfât"in orijinal metinlerinden alinti yapilirken yapilan okuma hatalarina da engel olmakti. Bu öncelikli düsüncelerden hareketle "Ithâfât"i, arastirma yapacaklari da gözönünde bulundurarak metnin aslina sadik kalarak ve kitaptaki orijinal fotograflari da ekleyerek yayima hazirladim. Metne, Dobrucali ögretmen, sair ve yazar Mehmet Niyazi'nin kisa bir hayat hikâyesini ve ilk siir kitabi olan "Ithâfât" adli eserinin içerigi hakkinda bilgi, ayrica okuyucuya kolaylik saglamak amaciyla günümüzde kullanimdan düsmüs kelimeler ve tamlamalardan olusan bir de lügatçe ekledim.