İmam Rıza ve Halife Me’mun Veliahtlık Meselesi ve İmam-Halife Mücadelesi

Abbasî Halifesi Me’mun’un, veliaht olarak kendi hanedanindan birini degil de Ehl-i Beyt Imamlarinin sekizincisi olan Imam Ali b. Musa Riza (a.s.)’i atamasi meselesi, Türkçe akademik literatürde üzerinde gerektigi gibi durulmus ve tahkik edilmis bir konu degildir. Binâen aleyh bu eser, ele aldigi mevzu hakkinda Türkçe literatürdeki en kapsamli çalismadir.
Me’mun’un Imam Ali b. Musa Riza (a.s.)’i kendi veliahti olarak atamasindaki hedefleri nelerdi? Mutezileye altin çagini yasatan bu halifenin, akidevî görüslerinin bunda tesirli oldugu düsünülebilir mi? Ümmetin en hayirlisi olarak tanittigi Ali b. Musa Riza (a.s.) araciligiyla, Ehl-i Beyt mektebiyle uzlasarak devlet yönetimini bu mektebin kurucu hanedanina mi birakmak istedi? Yoksa bu, Siîleri bir sekilde uysallastirma çabasindan baska bir sey degil miydi? Belki de Me’mun, hâlisane baslattigi bu girisimden bazi nedenlerden ötürü vaz geçmek zorunda kaldi; gerçekten de meselenin özü bu sekilde midir?
Tüm bunlarin ötesinde Imam Ali b. Musa Riza (a.s.)’in gizemli ölümü üzerindeki “sir perdesi”, gerçekten de bir sir perdesi midir? Bu ölüm öyle bir sirra dönüs(türül)müstür ki bazi klasik Arap tarihçileri Imam Riza (a.s.)’in çok üzüm yemekten dolayi rahatsizlanip vefat ettigini bile yazmistir. Me’mun tarafindan zehirlendigini iddia eden Sia ulemasinin bu tezi, tarihi hakikatlerle ne kadar örtüsmektedir?
Bu sorularin cevaplari gerek dönemin ve gerekse muahhar Sünnî ve Siî Arapça kaynaklarin verdigi bilgiler isiginda bu kitapta aydinlatilmaya çalisildi. Bunun yani sira olayin geçtigi dönemdeki bazi kültürel ve siyasî faaliyetler hakkinda bilgiler sunularak meselenin çok boyutlu anlasilmasi da hedeflenmistir.