Ebü'l-Hüseyin el-Basrî'nin Kelam Sistemi

Son dönem Mu'tezile’sinin en önemli kelâmcılarından biri Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’dir. Kendisinden sonra Mu'tezilî düşüncesinin farklı bir boyuta evrilmesini sağladığı gibi kelâm- felsefe ilişkisinin de öncülerinden olan önemli bir halkanın da temsilcisidir. Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin eserlerinin büyük bir çoğunluğu maalesef günümüze ulaşamamıştır. Lâkin gerek takipçileri gerek farklı mezhep ve ekollerden âlimler tarafından alıntılanmış ve sürekli atıf yapılmıştır. Özellikle kendisinden sonra gelen Mu'tezilî âlimlerin başvuru kaynağı haline gelmiştir. Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin kelâmî görüşlerinin tespit ve değerlendirilmesi amacıyla hazırladığımız bu çalışmada Müteahhir dönem Mu'tezilî düşüncenin evrildiği noktayı belirginleştirmeyi ve kendisinden sonraki âlimlerin referans noktası olan bir âlimin sisteminin anlaşılmasını sağlamayı hedeflemekteyiz. Diğer bir ifade ile bu çalışma Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’nin kelâm ilmi, hassaten Mu'tezile düşünce yapısı içerisindeki konumunu tespit etmeyi amaçlamaktadır.