Doksan Üç

Victor Hugo'nun son romanı olan Doksan Üç, Fransız İhtilâli'ni izleyen çalkantılı yıllara ilişkin belgesel niteliğinde bir başyapıt. Paris Komünü'yle Fransa'yı saran isyan dalgasının hemen ardından 1874'te yayımladığı Doksan Üç'te Hugo, Fransız İhtilâli'ne yönelik karşı-devrimci tepkilerin neredeyse iç savaş boyutuna ulaştığı bir tarihsel dönemeci ele alır. Üç bölümde sunulan tarihsel olaylar karakterlerin yazgısıyla iç içe geçerken kişisel görünenin tarihsel, tarihsel görünenin ise kişisel olduğu bir gerçeklik boyutu romanın merkezine yerleşir. Hugo'nun romancılık kariyerinin zirve noktasını teşkil eden Doksan Üç, İhtilâl'in altüst ettiği hayatlara, tarihin hızlanan temposuyla birlikte değişen koşullara ilişkin unutulmaz bir anlatı. "Doksan Üç, romantik tarihsel romanın son yankılarından biridir. Fransız İhtilâli'ni eleştirmenin moda olduğu bir zamanda Hugo, ihtilâli yüceltir." GEORG LUKÁCS