Bir Genç Kızın Öyküsü

Bir Genç Kizin Öyküsü, adinin da ima ettigi üzere, kadinin kurtulusunu odak noktasina aliyordu. Çernisevskiy’de bu kurtulus, ‘yeni insan’ mefhumunun merkezinde bulunuyordu ve Ne Yapmali’da bütün o kahraman çesitliligi içinde olay örgüsünün Vera Pavlovna etrafinda kurulmus olmasi bunun kanitiydi. Yalniz bu kez yazar, kahraman Lizaveta Arsenyevna, kisaca Liza araciligiyla, yeni insaninin dogusunu, Vera Pavlovna’dan bütünüyle zit kosullar içinde ele almisti.Çernisevskiy’in yeni insani olusturacak ilkeler ya da ‘yalin ahlak’ üzerine görüsü, deyim yerindeyse, içgüdülerden toplumsal düzleme tasinir. Çok açik; geleneksel ahlakin despotizmi yalnizca bireyleri baski altinda tutmasinda degil, bazi hazlari, en basta cinselligi de gasp etmis, bir ödül gibi yedeginde tutuyor olmasindadir. Dolayisiyla, yeni insanin yeni ilkeleri, yeni düzenin iliskileri, yalnizca ‘kesis’ gibi bu hazlari reddetmekle bulunamaz. Bu hazlar, geleneksel ahlakin insafindan, kapattigi karanlik bodrumundan kurtarilmalidir. Çernisevskiy, bu vurgusuyla, Ne Yapmali’da elestirmenlerin Rahmetov’a biçtigi ‘asketik’, ‘çileci’ gömlegini yirtmak ister gibidir.Baris ZEREN