Bir Erenin Söyledikleri (Kelam-ı Aziz)

“Gönülde yerlesip karâr eden hayir ve ser, ne kadar varlik varsa onlari yerinden kaldirip belâ külhâninda ask atesiyle yakip yok etmek sarttir. Gönül gözünü agyâra(baskalarina) bakmaktan, dert, belâ, mihnet ve gam perdesiyle örtmek gerektir ki, o gönül hânesi halvet olup temizlensin. Gönül, Hakk’dan gayri seylerden arininca onda, tecelliyât mumu parlar. Gönül hânesi temizlenip aydinlaninca, Cenâb-i Hakk’in dîdâri bu gönülde müsâhede olunur. Bu gönüle her gün nice kere Hakk’in nazâri deger. Rabbânî nazargâh bu gönüldür.Ancak bir gönül Hakk’in gayri ile kirlenirse, yani o günülde zerre kadar varliktan eser kalirsa o gönül Hakk’a mahal olamaz.”Kelâm-i Azîz, bir gönül ehli olan Ibrâhim Hâs'in, seyhi Hasan Ünsî Hz.'nin sohbetlerinden derledigi notlarin kitaplasmis hâlidir. Bu eser, bir sûfînin manâ yolunda nasil davranmasi ve düsünmesi gerektigi hususunda ince noktalara temas etmekte, tasavvuf tarihinde sikça rastlanan ledünnî ve evrensel sirlari çözümlerken dikkat edilmesi gereken hususlara isaret etmektedir.Ayrica bu eser, tasavvuf tarihinde önemli bir yeri olan Halvetîyye-Sabâniyye tarîkina mensup gönül insanlarinin, XVII-XVIII. asirdaki düsünce, üslûp ve davranislarini yansitmasi açisindan da son derece önemlidir.