Saray Adabı Kitabü’t-Tac fi Ahlaki’l-Müluk

Arap edebiyatçilarinin ve Mu‘tezilî din bilginlerinin önde gelen simâsi olan Câhiz’a ait Saray Âdâbi baslikli eser devlet baskanlarinin yasamlari söz konusu oldugunda “mahrem” olarak nitelenmesi mümkün olan ve hakkinda genis bilgiler elde etmenin pek de imkân dâhilinde olmadigi bir kesite odaklanmaktadir.
Eserde halife/hükümdarlarin gündelik yasamlari ve özellikle eglence hayatlarina yer verilmekte; yöneticilerin huzuruna çikma yetkisi bulunanlara bu çerçevede bir davranis rehberi sunulmaktadir. Dört halife sonrasi degisen devlet yapisi içerisinde Araplarin kismen yabanci oldugu bu unsurlar için gösterilen adres umumiyetle Sâsânî tecrübesidir. Nispeten Hint ve Bizans tecrübelerine de yer verilirken konu âdeta tüm devletler için geçerli, ortak aklin ürünü bir gelenekler zincirine isaret edilirmisçesine ele alinmaktadir. Eserde anlatilanlar daha çok, tabir caizse, “bürokratik gelenek” denilebilecek bazi hususiyetlere ve dinî naslarin dogrudan düzenlemedigi alanlara yönelik degerlendirmeler içermektedir.