Pragmatizm

Günümüzdeki yaygin kullanimi itibariyle “pragmatik”, “pragmatist”,
“pragmatizm” kelimelerinin çagrisimlari negatif anlamlar barindiriyor:
Makyavelizmin, kör maddiyatçiligin, vahsi kapitalizme özgü
fütursuzlugun arkasinda duran felsefi kuram hep pragmatizm olarak
görülüyor. Üstelik bunun, Avrupa’da da Amerika’da da böyle oldugunu söylemek mümkün. Peki bir felsefi yaklasim olarak pragmatizm gerçekten ne?
Ilk baskisi 1907’de yapilan ve pragmatizm felsefesinin kurucularindan
olan William James’in kendi tabiriyle, “en mühim çalismasi”
olan Pragmatizm, filozofun Lowell Enstitüsü’nde ve Columbia
Üniversitesi’nde verdigi dersleri bir araya getiriyor. Pragmatizmin
kavramsal çerçevesini, “arabulucu” niteligini, bir “dogruluk teorisi”
olarak anlamini, kimi felsefi problemlerde pragmatik yöntemin ne
kadar etkili oldugunu, rasyonalizm, ampirizm, idealizm karsisindaki
konumunu, dinle iliskisini etrafli biçimde inceliyor.
Dünya tarihini oldukça etkilemis ancak pek bilinmeyen veya yanlis ve
eksik anlasilan (hatta savunuculari arasinda dahi farkli yaklasimlar
ortaya çikmis) bir felsefi kurami daha yakindan incelemek isteyenler
için kurucusundan temel bir eser…
“Pragmatizmin dogruluga iliskin yegâne testi sudur: Dogru, bize
en iyi sekilde yol gösteren, yasamin her bir parçasina en iyi sekilde
uygunluk gösteren ve hiçbir seyi disarida tutmaksizin deneyimlerin
gereklerinin bir aradaligini mümkün kilandir.”
W. James