Peygamber ve Sonrasında İslam'ın Emeğe Bakışı ve Emek Hayatını Düzenlemesi Hukuki-Ahlaki-İktisa

20. yüzyil emek, servet, mülkiyet, hür tesebbüs, tam serbestlik ve bunlarin siyasî, felsefî, hukukî boyutlari üzerinde yogunlasmalarin asri olmustur. Belli yönetim biçimlerini ifade eden düzenler bunlara göre sekillenmis ve insanlik bu yönde nice tecrübeler yasamistir. Elbet her sey halen de yerini bulmus sayilamaz. Yeni farkli arayislar ya da farkli renk ve çizgiler gündemi isgal edip duracaktir. Kur’an ve son elçi Hz. Muhammed (s.a)’in getirdigi o ögretileri ve sonrasinda gelisen anlayislari görme, günümüzle mukayeseler yapma noktalarinda bu mütevazi çalisma kendi ölçüsünde bir imkân bahsedebilir. Getirilen ögretide insana bakis ve bu felsefe kendi tefekkür ve bakisini, hukuk ve ahlâk olarak, emek ve kesb/kazanç hayatina da tasir. Burada is veren ve isçi olarak hasim taraflar yoktur ve her biri digerine “velî nîmet” olanlar vardir. Maddî ve mânevisiyle kazanç/kesb pesinde kosma, Kur’an’da insana yüklenen bir mükellefiyettir. Bu noktada tasavvufî bakis üzerinde de durulmustur. Selçuklu’da kurulup Osmanli’da; is hayati, diger iliskiler, teskilatlanma ve isleyis yönleriyle Futuvvet’i kat kat asan Ahîlik’in o is ve meslek ahlâki günümüzde de bütün çalisma hayatimizi ve ihtiyaç duydugumuz yeni bir zihniyet ve sekillenmeleri ihya gücüne sahiptir. Emek açisindan Ev hanimligi, kadin isçiler için Peygamber zamaninda getirilmis ilkeler, çocuk isçiler meselesi de konularimiz arasindadir. Emek ortakliklari, is/emek hayatinin kendi içinde insancil bir dayanisma gerçeklestirmesi ve bu çerçevede de belli bazi magduriyetleri paylasma yönündeki fikhî bakis ve ilgili müesseseler teskili de konularimizdir. Emekçi hayvanlar da vardir ki Peygamber’in onlar için getirdigi haklar bile bize çok sey anlatir.