Osmanlılarda Türkçe Tefsir Geleneği

Islam’la tanismadan önce de güçlü devletler kuran Türkler, Islâm’la birlikte daha üst bir noktaya evrilmisler, büyük medeniyetler tesis etmisler, Kur’ân’dan aldiklari ilhamla hâkimiyetlerinin ulastigi cografyalari maddeten ve mânen imâr etmislerdir.    Türklerin kurdugu en ihtisamli devletlerden biri olan Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye, medeniyet dedigimiz mefhûmun mücessem bir örnegi olarak tarih sahnesinde uzun yillar boy göstermistir. Birçok sahada çok parlak inkisaflar gerçeklestiren Osmanli’nin, bu terakkisinde etkili olan muharriklerden birisi de ilmî sahadaki üretkenligi olmustur. Devlet eliyle tesis edilen egitim müesseselerinde tabiî ve dînî ilimlerin tedrisine büyük ihtimam gösterilmis, tabiri câizse tabîat ayetleri ve Kur’ân âyetleri birlikte okunmustur.                    Ilimlerin tasnif edildigi eserlere baktigimizda “Ulûm-i Âliyye” olarak isimlendirilen edilen din ilimlerinin zirvesine, Kur’ân’in anlasilmasini kendisine amaç edinen ilm-i tefsirin konuldugu görülmektedir. Aslinda, ardindan siralanan diger Islâmî ilimlerin de nihâî olarak gayesi, Kur’ân’in daha iyi anlasilmasini saglamaktir. Bu disiplinin etrafinda yapilan çalismalarin sonucunda hâsil olan tefsirler ise Kur’an’i anlama noktasinda gösterilen gayretlerin meyveleridir. Osmanli medeniyet agacinin bu sahada meyve vermedigini iddia etmek en basit tabirle vâkia ila çelismektir. Fakat esefle söylemek gerekir ki yapilan tefsir tarihi tasniflerinin çogunda Osmanli dönemine ait tefsir eserlerine gerektigi gibi yer verilmedigi görülmektedir. Bu durumun tashih edilmesi gerektigi âsikârdir. Elinizdeki bu çalisma ile söz konusu durumun tashihine katki sunmak hedeflenmektedir.