Oryantalist Anlatımlarında Hz. Aişe

Bu, çalışma, günümüz akademi dünyasında hâlâ güncelliğini koruyan Hz. Aişe’nin evlilik yaşı ve İfk hadisesi örnekleminde ele aldığımız oryantalistlerin anlatım-kaynak ilişkisine odaklanmaktadır. Bu bağlamda, oryantalistlerin kullandıkları kaynakların, yine onların anlatımlarına yansıyan algı değişimini göstermek adına, XVII-XX. yüzyıllar arasında eserler kaleme alan belirli oryantalistler ve çalışmaları incelenmektedir. Seçilen oryantalist çalışmalarda anlatım-kaynak ilişkisini ortaya koymak için, İslam tarihinde önemli bir figür olan Aişe bint Ebî Bekir anlatımları, evlilik yaşı ve İfk hadisesi özelinde merkeze alınarak, oryantalistlerin bir taraftan Hz. Aişe’ye dair anlatımları incelenirken; diğer taraftan anlatımlarını dayandırdıkları kaynaklar kritik edilmektedir. Bu çerçevede, genelde tarihsel eleştiri yöntemi, özelde kaynak eleştirisi yöntemi uygulanmaktadır. Neticede, oryantalistlerin Hz. Aişe anlatımları, aynı zamanda İslam tarihinin erken dönem kaynaklarındaki anlatımlarla mukayeseli kritik edilmektedir. Bu sayede anlatım-kaynak ilişkisine dair ulaştığımız tespitler üzerinden oryantalistlerin algı ve yaklaşımlarını metodolojik bir bakış açısıyla değerlendirme imkânına kavuşmuş olmaktayız. Ayrıca, oryantalistlerin iddiaları üzerinden cereyan eden çağdaş dönem tartışmalara da yer vermek suretiyle çalışmamız, tarihin sadece geçmişten ibaret olmadığını, güncel yaklaşımlardan getirdiği örneklerle gösterme gayreti taşımaktadır. Sonuç olarak, oryantalistlerin anlatım-kaynak ilişkisi, zihnî değişimin olmasa da, kavramsal ve metodik değişimin tarihsel izlerine işaret etmektedir.