Neoliberalizmin Garip Ölümsüzlüğü

2008-2009 mali krizi, son yillarda ileri ekonomilerin siyasi ortodoksisini olusturan fikirler bütünü olan neoliberalizme temelden bir meydan okuyus sergiliyor gibi gözüktü. Bu önemli yeni kitapta Colin Crouch, neoliberalizmin bu meydan okumayi umursamayacagini öne sürüyor. Sebebi, her ne kadar serbest piyasalarla ilgili gözükse de, neoliberalizmin icraatta dev sirketlerin kamusal yasami tahakküm altina almasiyla ilgileniyor olmasi. Mali kriz ve bazi finans kuruluslarinin ‘batmayacak kadar büyük’ oldugunun kabul edilmesi bu duruma ket vurmaktansa iyice pekistirdi. Siyasi tartismalarin büyük bir kismi hâlâ piyasayla devlet arasindaki çekismelerle mesgul olsa da, sirketin her ikisine yaptigi etki bugün çok daha önemlidir.Bu duruma gelmemizi saglayan birkaç sebep vardir:§ Paraya düskün siyasetçiler ve partiler için bagislari giderek önem kazanan sirketlerin lobi gücü;§ Piyasalarini biçimlendirip hâkimiyet kuracak kadar büyük olan sirketlerin, rekabet gücünün zayiflamasi;§ Kamu ihaleleri sayesinde hükümetle özel iliskiler saglayan sirketlerin kamu düzeni üzerinde uyguladiklari güç;§ Kendi kurumsal sosyal sorumluluk gündemlerini tertipleyen tesebbüslerin elde ettigi ahlaki inisiyatif.Demokratik siyaset ve serbest piyasalari zayiflatan bu süreçler çogunlukla kaçinilmazdir ve her zaman kötü niyetli degildir. Dolayisiyla gelecek için umut, saf piyasa ekonomisine erismek için bunlari baski altina almakta degil, aksine dev sirketleri siyasi tartismalarin ortasina çekmektedir. “Colin Crouch; Keynes, Kalecki ve Shonfield’dan sonra modern kapitalizm üzerine en önemli siyasi iktisat çalismasini üretti. Neoliberalizm ideolojisinin nasil dev sirketlerin gücüyle birleserek devlet yetkililerinin, siyasi partilerin, sirketçi düzenlemelerin ve kitlesel medyanin rollerini geri dönülemez bir biçimde degistirdigini yakaliyor. Bu esnada, günümüzün en asikâr çeliskisini – niçin neoliberal siyasetin büyüme, refah ve esitlik vaatlerini gerçeklestirmekteki basarisizligi ortada olmasina ragmen seçmenlerden ve toplumdan gelen tepkinin bu kadar acinasi ve etkisiz oldugunu – açiklamayi da basariyor.”- Philippe C. Schmitter, Avrupa Üniversitesi Enstitüsü “Colin Crouch, büyük sirketlerde vücut bulan neoliberalizmin 2008 mali krizini ortaya çikardigini ve buna ragmen, ne gariptir ki, nasil geri kalan herkesin sirtindan servet ve güç elde ettigini gösteriyor. Merak uyandiran bir okuma.”- Michael Mann, Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles