Milli Mücadelede İttihatçılık

Erik Jan Zürcher’in Millî Mücadelede Ittihatçilik adli kitabi, millî mücadelede Ittihatçilarin rolünün resmî tarihte yansitildigindan çok daha önemli oldugunu ortaya koyuyor. Arastirmasina Izmir suikasti davalarini çikis noktasi olarak alan Zürcher, 1926’da, yani Ittihat ve Terakki Firkasi kendini feshettikten tam sekiz yil sonra Ittihatçilarin neden hâlâ tehlikeli sayilarak siyasal bir temizlik hareketine girisildigini sorguluyor. Çalismanin temellendigi varsayim, Ittihatçilarin Kurtulus Savasi’nin dayandigi insan ve örgüt malzemesini olusturdugu ve Ittihat ve Terakki’nin 1918’de kapatilmasina ragmen Ittihatçi kadrolarin faaliyetlerini ve mücadelelerini bundan sonra da çesitli biçimlerde sürdükleri... Birinci Dünya Savasi sona ererken Ittihatçi liderlerin ülkeden ayrilmadan önce Anadolu’da direnisin baslatilmasi için çesitli hazirliklar yapilmasi direktifleri verdigine dikkat çeken yazar, mütarekenin hemen ardindan hizla olusan müdafaa-i hukuk örgütlenmelerindeki Ittihatçi etkisini ayrintilariyla ortaya koyuyor. Özellikle Kara Kemal ve Kara Vasif’in Karakol Cemiyeti’nin bugüne kadar göz ardi edilen çok önemli faaliyetlerde bulundugunu gösteriyor. 1921’de Enver Pasa’nin yurda dönme girisimleri üzerinde de duran Zürcher, Mustafa Kemal’in yalniz yabanci devletlere ve padisah hükümetine karsi degil, ayni zamanda millî hareket içindeki ciddi rakipleriyle de mücadele ettigini savunuyor. Kitapta Mustafa Kemal’in Ittihatçilarla iliskisi 1905-1926 dönemini kapsayacak sekilde anlatiliyor. Ittihatçilar ile Kemalistler diye bir ayrim yapmanin dogru olmadigini ileri süren yazar, bu aralarindaki rekabetin bir iç mücadele niteligi tasidigini ileri sürerek, kimin kimi kullandigini konusunda kafamizda en azindan soru isaretleri dogmasini sagliyor. Ilk yayinlandigi 1987’den beri çesitli tartismalara kaynaklik eden bu eser, Türkiye üzerine tarihyazimindaki kaliplasmis yargilari kirmaya çalisiyor.