Makalat

Maklat’i Haci Bektas’in bizzat kendisi mi Arapça yazmistir, yoksa kendisinden edinilen ve ögrenilen bilgiler, biri tarafindan mi Arapça kitap haline sokulmustur? Kesin bilinmemektedir. Zamanin Imami’nin ve büyük inanç önderlerinin sözlerini, konusmalarini yasarken veya ölümünden sonra müritleri-ögrencileri tarafindan toplayip kitaplastirma gelenegi 5. Imam Muhammed Bakir (ö. 733-4) dönemine kadar inmektedir. Onun, tarafimizdan hazirlanip Türkçe’de yayinlanan Ummü’l Kitab adli yapiti ilk örneklerden biridir. Ayrica Haci Bektas’in dervisleriyle konusmalarini, bazi ögütleri ölümünden sonra toplanip yazildigi ve bunun Farsça’ya çevrilerek, bir müstensihin farkli konulari ve degisik yazarlarin risalelerini topladigi el yazmasi Mecbua’nin içinde Fevaid (Ögütler) adiyla yayinladigi bilinmektedir. Makalat da tipki Seyh Bedreddin’in (1357/8-1420) “Varidat’i gibi ayni sorunsalligi tasimaktadir…Olasidir ki ikisi de daha çok Arapça bilen Sünni din bilginleri ve Medrese mollalari arasinda okunmasi ve batini inanç ve düsüncelerin tanitilmasi ve yayilmasi için hazirlanmistir.Makalat’ta esas, Alevi-Bektasi inancindaki seriat, tarikat, marifet ve hakikat adlariyla dört kapi ve onardan kirk makaminin açiklanmasi; inancin felsefesi ve yol ilkeleri yer almakla birlikte, mantik ve maddi dünyaya dönük yasam felsefesi ve yazildigi çagin bilim anlayisi üzerinde bilgiler de bulunmaktadir. Ancak yapitin içine girilip, derinligine bunlarin ayirtina varilabilir…