Lehçe İçi Aktarma Yöntemleri

Dil, kendine özgü bir sistemi olan ve bu sistem çerçevesinde, olustugu günden beri sürekli olarak gelisen ve degisen canli bir varliktir. Bu gelisim ve degisimler daha çok cografi özellikler, komsu dillerin etkisi, kültürel baskalasmalar, din degisikligi vb. nedenlerle olabilmektedir. Esasen dünya üzerinde geçmisten bugüne degismemis, sabit kalmis hiçbir dil bulunmamaktadir. Dilin bu devingen özelligi, özellikle tarihî metinlerin bugünün okurlarina aktarilmasini, diger bir deyisle dil dönüstürmesini çok hassas bir faaliyet hâline getirmektedir. Bati’da çeviri ve çeviri bilim literarüründe “Ing. intralingual translation” terimiyle ifade edilen bu faaliyet, Türkiye Türkolojisinde çogunlukla kuramsal temelleri olan bilimsel bir faaliyet olarak algilanmamaktadir; bu nedenle yapilan aktarmalar çogunlukla sezgiye dayali olarak yapilagelmistir. Bu aktarma faaliyetlerinde konunun bir uzmanlik isi olabilecegi çogunlukla düsünülmemis ve bunun sonucunda aradan geçen zaman diliminde dildeki fonetik, morfolojik ve söz dizimi farkliliklari aktarima yansitilamamistir.
Bu kitap, “aktarma” meselesinin kuramsal altyapisinin olusturulmasina katki sunmayi amaçlamaktadir. Bu yapilirken öncelikle çeviri ve çeviri bilimi literatüründeki birikimden de yararlanilmis ve bundan hareketle aktarma yöntemleri gelistirilmeye çalisilmistir. Ister tarihî metinlerin aktariminda oldugu gibi art zamanli ister de günümüzde özel bir alan için yazilmis bir metni hedef okur kümesinin diline aktarmada oldugu gibi es zamanli olsun, aktarma faaliyeti bilimsel ölçütlerle gerçeklestirilmelidir.