Kültürel Emperyalizm - Eleştirel Bir Giriş

Bu kitapta, John Tomlinson konu hakkındaki tartışmalar ve bu tartışmaların ardında yatan teorik, ideolojik ve siyasi varsayımlara eleştirel bir giriş yaparken; “medya emperyalizmi” tartışması, ulusal ku¨ltu¨rel kimlikler, çokuluslu kapitalizmin ve ku¨ltu¨rel modernliğin eleştirisi... gibi bir dizi söylemde ku¨ltu¨rel emperyalizmi merkezi role sahip bir kavram olarak ele alıyor. Bu söylemlerin incelenmesi, ekonomik ya da siyasi emperyalizmden farklı olarak ku¨ltu¨rel emperyalizm du¨şu¨ncesinin kurgulanışında yatan temel sorunları ortaya koyuyor. Kitap, ithal ku¨ltu¨rel u¨ru¨nlerin etkilerinden, ku¨ltu¨rel tu¨rdeşleşme su¨recine ve ku¨ltu¨rel özerkliğin doğasına kadar pek çok konuyu ele alıyor. Yazar, ku¨ltu¨rel emperyalizme dair eleştirel söylemlerin, ulusal ku¨ltu¨rler u¨zerinden değerlendirilemeyeceğini, bunların ku¨resel ku¨ltu¨rel modernliğin yu¨kselişine karşı protestolar olarak anlaşılması gerektiğini savunuyor. Ve konuya çok önemli bir boyut getiriyor: Ku¨ltu¨rel irade. Üçu¨ncu¨ Du¨nya halklarının kendilerine “dayatılan” yabancı ku¨ltu¨ru¨ hap gibi yutan “salaklar” olduğunu varsayan modernist söylemlere karşı, ku¨ltu¨rel toplulukların, kendi tercihleri olan özneler, ku¨ltu¨rel eylemciler olduğunu hatırlatıyor. Tomlinson’a göre, ku¨ltu¨r bir “alınyazısı” değil, bir karar meselesi. Bu yu¨zden, Batılı ku¨ltu¨rler de dahil olmak u¨zere, kaybolmakta olan ku¨ltu¨rleri yaşatmak, kolektif irade oluşturan su¨reçlerin başarısıyla mu¨mku¨ndu¨r. Bu da, ku¨ltu¨ru¨ yaşatan ve geliştiren insanların irade sahibi özneler olarak kendi kaderlerini kendi ellerine alacak şekilde sorumlu davranmalarını gerektirir. Ancak o zaman televizyonu ve Coca-Cola’yı lanetlemek yerine, onların içini dolduran şeyleri insanileştirmenin yollarını arayabilir, hep birlikte yeni ku¨ltu¨rel mekânlar tasavvur edebiliriz.

JOHN TOMLINSON
1985 yılında Bradford Üniversitesi’nde Eleştirel Teori alanında doktora yaptı. Bu tarihten itibaren, Nottingham ve Bristol Politeknik okullarında toplumsal teori ve kültürel çalışmalar alanında dersler verdi. Eleştirel ve toplumsal teori alanlarında yayımlanmış eserleri bulunmaktadır. Halen Nottingham Politeknik’te Toplumsal ve Kültürel Teori dalında öğretim üyesidir.
Türkçe yayımlanan kitapları: Cultural Imperialism [1991; Kültürel Emperyalizm: Eleştirel Bir Giriş, Çev. Emrehan Zeybekoğlu, Ayrıntı Yay., 1999] ve Globalization and Culture [1999; Küreselleşme ve Kültür, Çev. Arzu Eker, Ayrıntı Yay., 2004].