Kerrâmi Söylem ve Yansımaları - Horasan ve Maveraaünnehir'de Ilımlı Bir İslam Politikası

III.-VII. , IX-XIII. yüzyillarda Horasan ve Maverâünnehir'de dinî, itikâdî, felsefî, tasavvufî ve ilmî düzeyde varlik gösteren hareketlerden birisi de kuskusuz Kerrâmiyye'dir. Temel esin kaynagini Ebû Hanîfe'nin Kûfe Okulu'ndan alan bu kelâmî, mezhebî ve tasavvufî yapilanma, Islâm toplumunda sadece ezilen ve ötekilestirilenlerin degil; ayni zamanda zimmî ve mevâlinin de kendisine siginacaklari muhkem bir liman olmustur. Teolojik anlamda gelistirmis olduklari sicak ve yumusak üslupla, birçok Gayr-i Müslimin ve Ehl-i Kitâb'in sempatisini kazanarak onlarin islama girmelerini temin etmislerdir. Muhaliflerinin ya da karsitlarinin kosullandiklari ve sadik davranmak zorunda kaldiklari inanç dizgeleri dogrultusunda onlara yöneltmis olduklari bütün elestiri, suçlama, itham ve reddiyeler nesnel ve bilimsel olmaktan çok duygusal, mezhebî ve ideolojik temellidir. Çünkü yapilan söz konusu elestiri, suçlama ve ithamlar karsisinda Kerrâmiyye tamamiyla "aykiriligi" ve "farkliligi" ortaya koymustur. Bu bakimdan Kerrâmiyye, benimsemis oldugu imân görüsünden Allah tasavvuruna; peygamberlik algisindan âhiret düsüncesine; kurguladigi insan ve toplum anlayisindan metafizik dünyaya bakisina kadar tamamiyla orijinal ve asildir. Islâm arastirmacilari, "Kerrâmî söylemin" bütün yönleriyle analiz edildigi bu arastirmadan edinilecek bilgi ve tecrübe ile Kerrâmî zâhid ve bilim adamlarinin, Islâm düsünce ve kültür tarihine olan etkilerini daha iyi kesfedecek ve düsünsel-fikirsel anlamda Kerrâmîler'le ilgili tarihî süreçte yaratilan olumsuz ve anlamsiz algi operasyonlarina asla itibar etmeyecektir. (Tanitim Bülteninden)