İran Mitleri

Eski Iran’in geleneksel öyküleri iyi ile kötü arasindaki mücadeleleri, tanrilarin zaferlerini, kahramanlarin maceralarini, efsanevi kus Simurg gibi dogaüstü varliklari anlatir. Bu öykülerin çogu da Iran’in Islam öncesi dönemi hakkinda bildigimiz baska pek çok sey gibi Avesta kaynaklidir. Zerdüstlügün kutsal kitabi olan Avesta’nin kimi bölümlerinin geçmisi, MÖ 1400 ile 1200 arasinda bir tarihe kadar uzanir. Avesta, Zerdüst peygamberin sözlerinin ve Bilge Tanri Ahura Mazda’nin hikayesinin yani sira Zerdüstlük öncesi dönemden kalma pagan mitler de içerir. Bu mitler, varliklarini tüm Iran tarihi boyunca sürdürerek –basta Firdevsi’nin Sehname’si olmak üzere– pek çok yerde karisimiza çikmaya devam ederler. Sehname, bizlere Feridun’un, Zaloglu Rüstem’in, Sohrab’in, Hüsrev ve Sirin’in öykülerini anlatir ve etkileri bakimindan Iran kültürünün belki de en önemli yapitidir. Kendisinden sonraki yüzlerce yil boyunca Iran halkini derinden etkilemis ve yazarlardan minyatürcülere Iran’li sanatçilara esin kaynagi olmustur. Bu etki, günümüzde de canlidir.