İki Buçuk Yaprak Çay Doğu Karadeniz'de Devlet, Piyasa, Kimlik

Dogu Karadeniz ve Lazlar -belli kalip tiplemeler ve medya eglencesi disinda- kendi basina bir "konu" degildir pek. Iki Buçuk Yaprak Çay, bu bölgeyi ve insanlari, ayri bir "dünya" olarak ele aliyor. Kapsamli bir saha arastirmasina dayanan kitap, öncelikle Dogu Karadeniz'in son yüz yillik tarihinde çayin oynadigi olaganüstü büyük rolü ortaya koyuyor. Devletin çay sanayisi yoluyla bölgedeki ekonomiyi nasil dönüstürdügünü, özellikle 1980'lerin ortalarindan itibaren çay sanayisinde özel sektörün genislemesiyle liberal piyasa degerlerinin nasil öne çiktigini, Gürcistan sinirinin ve Rus pazarlarinin açilmasi ile yasanan büyük dönüsümün bölgeyi nasil derinden etkiledigini tasvir ediyor. Bu çok yönlü ve dinamik dönüsüm sürecinin ekonomi ve politikaya, kültürel hayata, cinsiyet iliskilerine etkilerini, canli gözlemlere dayanarak tartisiyor. Beller-Hann ve Hann, Dogu Karadeniz üzerinden, Türkiye'nin bir modernlesme bilançosunu çikariyorlar ayni zamanda. Kemalist ulus-devlet ve modernlesme projesinin "siradan insanlar" tarafindan nasil yasandigini, nasil anlamlandirildigini, nasil dönüstürüldügünü gösteriyorlar. Iki etnografin "tabandan" bakis açisi, toplumsal hayatin "kültür" ve "modernizm" gibi iri basliklarin dar kaliplarina sigdirilamayacak olan karmasikligini bütün zenginligiyle çözümleme imkânini yaratiyor. Dogu Karadeniz'e bakarken, "Türkiye'ye bakma" tarzlarina da bakan bir kitap... Bunun içindir ki, Ildiko Beller-Hann ve Chris Hann'in bu eseri, son yillarda farkli sosyal bilim disiplinlerinde Türkiye üzerine yapilan birçok önemli çalismada dikkate alinan bir kaynak niteligi kazanmis bulunuyor.