Halide Edib

Ayse Durakbasa, Cumhuriyet’in asi kizi Halide Edib’in hayatini, Türk modernlesmesinin feminist bir açidan elestirisini yapmak üzere okuyor. Halide Edib’i bir feminist ve bir modernist olarak incelemek ve onu bütün dünyadaki “yeni kadin“in olusumu açisindan degerlendirmek için onun, erkeklerle, Türkiye’nin “öteki“ kadinlariyla ve Batili feministlerle iliskilerine bakiyor. Kadinlarin, reformlarin pasif alicilari olduklari seklindeki anlatiyi sorgulayan Durakbasa, Kemalist feminizmin, 1920’li ve 1930’lu yillardaki devlet feminizmini asan tarihsel bir gerçeklige tekabül ettigini savunuyor. Reformlarin gerisinde, kadinlarin o güne kadar verdikleri mücadele var. Yazar, meselenin bugüne kadar ihmal edilen bir yönüne bakiyor ve Cumhuriyet’in ilk yillarinda kadinin statüsüne iliskin reformlar yapilirken, kadinlarin “modernlik“ ile “gelenek“ arasinda yasadiklari gerilimi kendilerinin nasil gördügünü ortaya çikariyor. Halide Edib’in modernlikle özdeslestigi ve modernlige direndigi ve duygusal tepki gösterdigi kerteleri belirliyor. Bir taraftan örnek Türk kadini bir taraftan Kemalist devrimlere ihanet eden hirsli biri olarak temsil edilegelen Halide Edib’in sürgünde kaleme aldigi anilari, bu kerteleri belirlemede önemli bir rol oynuyor. Türkiye’de modernist kadinlarin cins ve sinif dinamiklerinin etkilesimini de ortaya koyan Durakbasa, Türk Aydinlanmasi, milliyetçilik ve uluslasma sürecinin bir parçasi olarak feminizm üzerine özgün tezler sunuyor. Durakbasa’nin kitabi, Türkiye’de önemi son yillarda anlasilan “kadin çalismalari“na anlamli bir katkida bulunuyor.
(Tanitim Bülteninden)