Hadis Tarih ve Yorum 73 Fırka Hadisi Üzerine Bir İnceleme

İslam tarihi boyunca ‘hadis’in daha genelde ‘rivayet’in, ilmî ve sosyo-kültürel birikimimizin teşekkülünde daima mühim bir yeri olmuştur. Bu birikim, kültürel mirâsımıza rengini ve karakterini farklı tonlarda olsa da her zaman vermiştir. Rivayetler, hayata ve tarihe bakışımıza bazen ön açıp çözüm üretme, bazen de sınırlar çizip yeni bariyerler oluşturma yönünde kayda değer bir etkiye sahiptir.

Sözü edilen olumlu ve olumsuz etki, hadislere nasıl bakıldığıyla ilgili olduğu kadar rivayetlerin barındırdığı içeriğe ve muhtemel mesaja bağlı olarak artar veya eksilebilir. Bu yönüyle, her rivayetin etki alanı ve gücü aynı değildir. Rivayetler tarih sahnesindeki belirleyici etkisini dinî, siyasî veya sosyo-kültürel alana teması ve yansıması nispetinde hissettirir. Müslümanların yetmiş üç fırkaya ayrılacağını ve bunlardan birinin kurtuluşa ereceğini dile getiren “iftirak hadisi” bu açıdan dikkate değerdir.

Bu çalışma, hadisin İslam kültür ve düşünce geleneğindeki söz konusu yeri dikkate alınarak, ümmetin yetmiş üç fırkaya ayrılacağına dair rivayetlerin tespitini, hadis kritiği açısından değerini, nakledilme aşamalarını ve metinlerin tarihsel bağlamlarını incelemeyi hedeflemektedir.

Kitapta birbirini tamamlayan on ayrı konu, bu sahada tarihimizden bugüne intikal eden zengin ilmî mirasımıza ve diğer kültür havzalarının farklı bakış açılarına da yer verilerek incelenmiştir.