Genin Yüzyılı

Yasam nedir? Keller’in “genin yüzyili“ adini verdigi yirminci yüzyilda egemen paradigma, biyoloji biliminin temel derdi olagelmis bu soruya genleri ve gen replikasyonunu merkez alan bir cevap vermisti: Kalitsal özelliklerin kusaklararasi istikrari ile evrim için zorunlu olan degisim arasindaki dengenin sirri, adeta sihirli özellikler atfedilen “gen“ kavraminda araniyordu. Keller, genetik ve moleküler biyoloji alaninda gen kavrami sayesinde elde edilmis olan kazanimlarin, tarihsel bir bakis açisiyla kapsamli bir analizini yapiyor. Ama hepsi bu degil: Bizzat bu kazanimlari yasamin özünü salt gende arayan anlayisa nasil meydan okudugunu da gösteriyor. Hala ise yarasa da, üzerine gereginden fazla yük bindirilmis olan gen kavramini yavas yavas geride birakacak yeni bir sözcük dagarcigina ihtiyacimiz oldugunu, öncelikle de sunu kavramamizin elzem oldugunu söylüyor. Bir sistemin bilesenlerini anlamak, bu bilesenler arasindaki etkilesimleri anlamaya yetmeyebilir.
Insan Genom Projesi’nin yakin tarihlerde tamamlanmis olmasinin anlami ve bilgisayarlarla canli organizmalar arasinda kurulan analojilerin ne ölçüde ise yaradigi gibi daha popüler meseleleri de degerlendiren kitap, bilimsel düsüncede kaydedilmis asamalari, pasif bir biçimde ögrenilip iman edilmesi gereken nihai hakikatler olarak sunmuyor. Eskileri sarsacak yeni hakikatler aramaya kilavuzluk eden ipuçlarinin izini sürerek, bilimin bir donmus dogrular deposu degil bitimsiz bir faaliyet oldugu gerçegini vurguluyor.
(Tanitim Yazisi’ndan)