Fedakar Eş-Fedakar Yurttaş Yurttaşlık Bilgisi ve Yurttaş Eğitimi 1970-1990

Türkiye’de devlet, toplumsal iliskilere belirli bir biçim veren, bu biçimi yeniden üretmek için gerekli kurumsal ve söylemsel pratikleri topluma empoze eden bir konumdadir. Toplumsal yarar adina, devletin yurttasi sürekli bir sekilde yönlendirdigi, kendi “iyi” ve “makbul” anlayisini topluma empoze ettigi böyle bir politik düzlemde, devlet aktif özneyken, yurttas “tasiyici / nesne” konumuna itilmistir. Hikmet-i hükümet, baska bir ifadeyle devletin “çikarlari” birey hak ve özgürlüklerinin üstünde tutulmustur. Yurtseverlik, sadakat, özveri gibi erdemlerle bütünlesen ve birey karsisinda devletin bekasina öncelik veren bu “militan yurttaslik” anlayisinda yurttas, devlete karsi sorumlu kilinmis, “vergi vermek, askere gitmek, seçimlere katilmak” seklindeki görevler üçlemesini gerçeklestirdigi ölçüde kendisine “haklara sahip olma hakki” taninmistir. Böyle görev temelli bir anlayis, yurttasligin dayandigi haklar-görevler sistematiginde, görevlerin her zaman haklar aleyhine deger kazanmasini da beraberinde getirmistir. Baglanma / özveri / itaat sistematigine dayali, devlet-toplum / birey iliskisi temelinde sekillenen okulda yurttas egitimi sadik ve fedakâr, otoriteye itaat duygusu gelismis, devlet için canla basla hizmet etmeyi, gerekirse canini seve seve feda etmeyi kendilerine bir görev, ülkü edinmis yurttaslar yetistirme amacindan ibarettir. Tamamen dogmatik, farkli düsüneni dislayan, ezberci ve toplumsal cinsiyet esitsizliginin her boyutuyla islendigi egitim anlayisinda, bagimsiz düsünebilen nesillerin olusmasi ne yazik ki mümkün görünmemektedir.