Eski İstanbul’dan Tipler (1931-1951)

Eski İstanbul’dan Tipler (1931-1951), Sermet Muhtar Alus’un 1931-1951 tarihleri arasında, kaleme aldığı eski İstanbul’un tipleri ile ilgili yazılarını bir araya getiriyor. Bu yazılar farklı tarihlerde; Akşam (30 Sene Evvel İstanbul, Masal Olanlar, Gördüklerim Duyduklarım, Dünden Bugünden, Bugünden Dünden üstbaşlıklarıyla) Yeni Sabah, Son Posta (Geçmiş Zaman Olur ki… üstbaşlığıyla) gazetelerinde ve Aydede (Bugünden, Dünden üstbaşlığıyla), Akbaba, Aydabir ve Tarih Hazinesi mecmualarında yayınlanmıştır. Bu yazılar, toplumda kendine has duygu, düşünce ve davranışları ile tanınan oldukça geniş bir insan tipi kadrosuna sahip.

Bu yazıların ortak özelliği yazarın, hayatın içinde capcanlı, konuşan, davranan, tutumlar sergileyen kendine has duygu, düşünce ve davranışları ile tanınıp bilinen, ilgi çekici, değişik, tuhaf kişilere ya da karakterlere dair gözlemleridir. Bir bakıma bütün zamanlar boyunca insan toplukları arasında kendine has özellikleriyle hayat dokusunu işleyen, ona kendince tat, koku, lezzet ya da ruh veren tiplerin belli bir dönemdeki ? 1930’lu, 40’lı yıllardaki ? görünümleridir. Devir be devir görünümleri değişse bile, taşıdıkları o daima aynı kalan, o hiç değişmeyen özleriyle ve belli bir tutumu sabit hale getirmiş ve onda yoğunlaşmış bu kişilerle birlikte yaşıyoruz. Sermet Muhtar bunları gözlemlemiş, kimini yakından tanımış, bazılarının hikâyelerini dinlemiş ve her birini ayrı ayrı kaleme almış. Bazen güldüren, bazen istihza hissimizi, ibret idrakimizi uyandıran, bazen de insanoğlunun o sırlı tarafıyla bizleri başbaşa bırakan bu tiplerin her biri, geçmiş devirleri aşarak bugün çok başka şartlarda -kitapların dünyasında- yeniden doğuyorlar. Bir bütün olarak bu metinler yazının gücüne, dil zevkine ve edebiyatın daima yaşayacak dünyasına olan güvenimizi tazeliyorlar.