Elmas: Bir Tutkunun Kalbine Yolculuk

Mayis 1999’da sicak bir sabah, üç garimpeiro Brezilya’daki Abaete Nehri’nin çamurlu sularinda büyük pembe bir elmas buldu. Matthew Hart, bu dramatik ve elmas tüccarlarinin bir anda dikkatini çeken hikayeyle baslayarak kapali kapilar ardindaki, saplanti üzerine kurulu büyüleyici bir dünyayi gözler önüne seriyor. Elmasin jeolojisi onlarin bulunmasinin ne kadar güç oldugunu açikça gösterir. Elmas doganin bir kazasidir ve milyarlarca yil önce yeraltinda sikisan bu kristaller, Dünya’dan bile daha yasli olabilirler. Hart, bilim ve tarihi birlestirerek dünyanin çevresinde elmasin izini sürüyor: Dünyanin en büyük elmas kesicisi Gabi Tolkowsky’nin 599 karatlik “Centenary“ elmasiyla karsi karsiya kaldigi bir bodrumdan, Afrika’nin sislerle kapli kaçakçi cenneti elmas sahiline ve modern ticaret tarihinin en eski elmas karteli De Beers’in Londra’daki satis odalarina giderek, aradiklari taslar kadar unutulmaz karakterleri de karsimiza çikariyor. Modern elmas tarihi, 1869’da bir çocugun Güney Afrika’daki bir çiftlikte büyük bir kristal bulmasiyla baslar. Hart, Cecil Rhodes, Ernest Oppenheimer ve maceraperest Barney Bornato’ya zenginliklerini kazandiran dramatik elmasa hücumun izini sürüyor. Daha sonra 1990’larda Kanada’nin Kuzeybati Topraklari’ndaki sansasyonel elmas avi yarisinda hirsli genç bir kadin, jeolog Eira Thomas, bütün olumsuz kosullara ve büyük rekabete karsin kutup dairesinin yakinlarinda dünyanin en büyük elmas tarlasini bulacaktir. Elmasin karanlik bir yani da vardir. “Elmas dünyasinin arka planinda tipki otlarin arasindaki bir yilan gibi tislayan kötülük yatar“ diyor Hart, acimasiz ve dahiyane hirsizliklari, Afrika’daki kiyasiya çatismalari finanse eden “elmas savaslari“nin daha da yikici sonuçlarini açiklarken. Günümüzün sorulariysa elmaslari kimin yönetecegi ve bir zamanlar gizlice yapilan bu ticaretin nasil biçimlenecegidir. Elmas endüstrisinin katmanlarini ve iç dinamiklerini, onu besleyen heyecan ve insan faktörünün yarattigi drami ortaya koyan yazar, egzotik bir tasin özünü ve dünyasini tipki elmasin isigi yakaladigi gibi yakaliyor ve gözkamastirici bir parlaklikta okura aktariyor. Elmas, insanoglunu yüzyillardir büyüleyen degerli bir tas üzerine yazilmis keskin dilli, heyecan verici bir kitap. Susan Orlean Matthew Hart dünyanin en gizemli endüstrilerinden birini anlatirken harika bir hikaye yazmis. Okunmasi gereken birinci sinif bir kitap. Sebastian Jung (Arka Kapak)