Divan-ü Lügati't Türk (Ciltli)

Dîvâni Lugâti’t-Türk’ün yazimina 1072 senesinde baslanmistir. Asya içlerinden Anadolu’ya kadar uzanan cografyadadaginik bir biçimde yasayan ve gün geçtikçe dünya sahnesinde etkilerini arttiran bu insanlarin kim oldugu sorusuna bir yanitolarak yazilan kitap tüm Türk ve Türkmen lehçelerini bir araya getirmek amaciyla çiktigi yolunda, bu halklarin yasayislarinin,inançlarinin, mitlerinin ve tarihlerinin tanigi olmustur. Sayilari "sadece Cenab-i Hak tarafindan bilinebilecek" bu kavimlerin,alt-kavimlerin, kollar ve ailelerin kullandiklari sözcükler ve dillerini insa ettikleri kaideler ve ilkeler Arapça lügatlarindakitertip çerçevesinde aktarilmis ve âlimâne bir terkiple sunulmustur.Divanü Lugat-it Türk, Karahanli bir Türk bilgini ve edibi olan Kasgarli Mahmud tarafindan 1072-1074 yillarinda kaleme alinmistir. Döneminin en iyi alimlerinden sayilan Kasgarli Mahmud, Lugat kitabi tarzinda olan bu eserini, yazdigi dönem içerisinde Arapçanin Türkçeden daha ileri bir dil oldugu savina karsin belki daha da zengin bir dil oldugunu kanitlamak adina ortaya koymustur. Kitabin kurulusunda, Türkçe sözler Arapça kurallara göre tertip edilmis, Arapça karsiliklariyla anlamlarini bulmuslardir. Mahmud eserini, yazdiktan üç yil sonra Abbasi halifelerinden Muktedi Billah’a takdim etmistir ki, Kasgarlinin bu davranisi Türkçe dilinin üstünlüklerinin devlet onayindan da geçirilmesi olarak degerlendirilebilinir. Lugat bundan üç yüzyil sonra Kilisli Rifat’in düzeltmesiyle ilk kez basilmis; 1943 yilinda da Türk Dil Kurumu üyelerinden olan Besim Atalay tarafindan Arapça harfler Latin harfleriyle karsiliklarini bulmustur. Kilisli Rifat’tan Besim Atalay’a kadar yapilan Divan tercümelerinin tümü bire bir çeviri olmaktan öteye gidememistir.