Devrim Taciri / İttihat ve Terakki'nin Bolşevik Teorisyeni: Parvus Efendi

Parvus’un koruyuculari -hatta ortaklari- politik iktidar çevrelerinden kimlerdi? Enver Pasa mi, Talat Pasa mi, daha sonra maliye bakani olan Cavit Bey mi? Bunu kimse bilmiyor, zaten bu bilginin herhangi bir önemi de yok. Önemli olan Parvus’un iktidarin güçlü isimleriyle kurdugu yakin iliskilerden yararlanmis olmasiydi. Bir devletin korumasi altinda bulunma ayricaliginin tadini almis, nüfuz ve güç sahibi olunca, hedeflerin daha kolay gerçeklestirildigini görmüstü. Dogru: O, sadece yari resmi bir danismandi, basrol oyuncularina sufle vermekten baska bir islevi yoktu, ama eski durumuyla karsilastirildiginda her sey çok farkliydi. Eskiden, bir ajitatör, bir muhalif, herkesi ürküten bir devlet düsmaniyken, artik iktidar sahiplerine telkinlerde bulunan bir danisman, gücün kokusunu alan bir pragmatist ve oportünist olmustu. Parvus’un mevcut durum ve kendi konumundan çikardigi sonuç son derece açiktir: Güç ve nüfuz sahibiysen sadece para kazanmakla kalmaz, baska alanlarda da etkin bir rol oynarsin. Acaba, mevcut toplumsal düzeni degistirmek için kullanmak amaciyla bu gücün hareket ettirici koluna kadar ulasabilecek miydi? Güç sahibi olmak, muhalefet etmek ve ajitasyon yapmaktan daha yararliydi. O zamana kadar iktidarla ilgili teoriler kuran Parvus, aniden bir politikaciya, bir pratisyene dönüsmüstü. Amaci ayniydi, sadece metotlar ve araçlar degismisti.