Dayıcan Napolyon

Dayican Napolyon, ülkemizde pek bilinmeyen çagdas Iran edebiyatindan dikkat çekici, bilinen roman kurallarini zorlayan bir örnek. Küçük rütbeli, emekli bir askerin kizi ile yegeninin ask macerasi ile baslayip, aile içindeki sinifsal çatismalar nedeniyle çok degisik boyutlar kazanarak sürüp giden bir roman. Romanin baskahramani Dayican Napolyon, Bir manga askerle bir zamanlar Ingilizlere karsi savasmis, kendi yasantisi ile Napoléon Bonaparte'in yasantisi arasinda paralellikler kurmus ve ona duydugu hayranlik nedeniyle zaman içinde kendini onunla özdeslestirmistir. Bu yüzden, oldukça genis bir ailenin büyügü konumunda olan Dayican, bazi aile fertleri tarafindan alaya alinirken, bazilari tarafindan da pohpohlanarak büyük bir kahraman olduguna inandirilmistir. Kahraman olmasina kahramandir ama hirsizdan korkup yatagin altina saklanan da odur. Eczaci olan enistesini, ona göre asagi tabakadan biri oldugu için her firsatta asagilar, o da onu alaya alir. Onu her zaman destekleyen hizmetlisi Meskasim, mütedeyyin biri olmasina karsin, rahatlikla yalan söyleyebilen biridir. Albay kardesinin oglu da kizina taliptir. Gençliginde karisinin ihanetine ugrayan hariciye mensubu Esedullah Mirza, kadinlar tarafindan begenilen, çapkin biridir. Aileden birinin akli kit kizi biri tarafindan hamile birakilir. Ailenin serefini kurtarmak için ona geçici bir koca aranir. Dustali Han da çapkinlik yapmakla beraber, yaptigi isleri eline yüzüne bulastirir. Dustali'nin karisi eli masali bir kadindir. Yüzbasiyken emekli olan kardesi, askerlikteki görevi devam ediyormus gibi, sivil hayatta da terfi ederek albay rütbesine çikar. Olaylarin gelisimi sirasinda devreye giren öteki aile üyeleri, aile doktoru, komsular, hamile kiza bulunan damat ve ailesi, esnaftan bazi kimseler de olaylara karisir.Sosyolojik açidan çesitli siniflara mensup Iranlilari tanimak açisindan çok önemli bir örnek olan bu romanin yazari Iyrec-i Pézéskzâd, eserinde mizah unsurunu çok üst düzeyde kullanarak bastan sona büyük bir ilgi ile okunan bir eser vücuda getirmistir. Bu romani okurken, Iranlilarla ilgili çok ilginç izlenimler edineceginiz gibi, onlarin gelenekleri, görenekleri ve mezhepleri hakkinda da bilgi sahibi olacaksiniz.