Cumhuriyet Döneminde Türkiye Matbaacılık Tarihi

Cumhuriyet Döneminde Türkiye Matbaacilik Tarihi (CDTMT) kitabi, Cumhuriyet öncesi matbaacilik tarihini özetleyerek basliyor. Ardindan Kurtulus Savasi sirasinda Anadolu ve Istanbul matbaalarinin durumunu ele aliniyor. Cumhuriyet’in ilk yillarini belirleyen bu dönemin, savas kosullarinin getirdigi yipratici etkiler nedeniyle güçlü bir miras birakmadiginin altini çiziliyor. Ayrica Cumhuriyet’in matbaacilik serüveninin ilk önemli belirleyici etkeni olarak 1928 sonuna tarihlenen Harf Devrimi’ni gösteriyor. Dünyada benzeri görülmeyen bir hizda gerçeklestirilen bu kökten degisimin sonunda matbaalar ve yayin organlari büyük bir sarsinti geçiriyorlar. Ancak devlet destegini de arkasina alan matbaacilik sektörü bir süre sonra kendini toparliyor. Bu dönemin alti çizilmesi gereken bir diger olgusu ise, devlet eliyle kurulan matbaalar... Devlet matbaalari, hizla yeni bir ülke kurma yolunda ilerleyen Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin basim yayin alanindaki motorlari olarak karsimiza çikiyor.Kitap, önce Cumhuriyet’in ilk çeyrek yüzyilina odaklaniyor. Bu yillarda matbaacilik alanindaki özel sektör firmalari genellikle Istanbul’un Babiali semtinde toplaniyor. Bir bölümünün geçmisleri Osmanli’ya uzanan bu matbaalarin çogu küçük ve orta ölçekte kuruluslar. Daha büyük çapta matbaalar ise gazetelerin kendi bünyelerinde kurulmus. Akçura, kitabinda tipo matbaaciligin egemen oldugu bu dönemi ayrintilariyla ele aliyor. Ayrica Cumhuriyet Halk Firkasi’nin 1932 yilinda yaptirdigi bir arastirmanin pesine düserek Anadolu’daki matbaalarin genel bir görünümünü aktarmaya çalisiyor.Kitapta basim sanayinin en önemli hammaddesi olan kagidin Türkiye serüveni de detayli olarak anlatiliyor. Kitapta Izmit’te kurulan ilk kagit fabrikamiz, devletin kagit tahsisinin yarattigi sorunlar, matbaacilarin kagit ithali için yaptigi çalismalar ayrintilariyla ele aliyor. Tipo döneminin ardindan sektöre hakim olan ofset matbaacilik, neredeyse kitabin ikinci yarisinin ana konusu. Bu bölüm pek bilinmeyen “ofsetin öncüleri”nin çabalarini aktararak basliyor.Cumhuriyet Döneminde Türkiye Matbaacilik Tarihi (CDTMT) kitabinin bize gösterdigi gibi, ofsetin kaçinilmaz yükselisi gazeteciligin de bu yönde köklü bir dönüsüm geçirmesine neden oluyor. Kitabin son bölümünde matbaacilik sektörünün 1980’lerden bugüne uzanan gelisimini özetleyerek çalismasini noktaliyor.Akçura’nin çalismasi, bugüne kadar yayincilik tarihinin sinirli bir parçasi olarak ele alinmis olan Cumhuriyet dönemi matbaacilik tarihini ayrintilariyla aktarmayi görsel malzemeyle konunun daha iyi kavranmasini basariyor. Anilar, makaleler, arsiv malzemeleri ve yasayan taniklarla yapilan yüz yüze görüsmelerle zenginlestirilen kitap, görsel yaniyla da öne çikiyor. Yesim Demir imzasini tasiyan grafik tasarim yüzlerce saglamayi amaçliyor.