Çalışma Sosyolojisi

Elinizdeki eserde Serkan Güzel, genis bir literatür çerçevesinde Türkiye’de yasanan endsütrilesme sürecinde tekno-ekonomik alan ile toplumsal ve kültürel alanlarin birbirinden ayri ele alinamayacagini özgün bir model gelistirerek ortaya koymaktadir. Tekno-ekonomik gelismelerin her geçen gün etkisini daha fazla hissettirdigi toplumun sosyolojik olarak arastirilmasinda ve anlasilmasinda bu tür eserlerin kaydadeger bir yeri vardir. Güzel arastirmasini öncelikle sosyolojide "kuramsal kayma" diyebilecegimiz bir sorunsal çerçevesine yerlestirmektedir. Bu anlamda, kuramsal ilgisini "yapi", "düzen", ve "sistem" gibi "büyük kurgular" temelinde ortaya koyan naturalistik yaklasimlar yerini bireyin etkilesim ve iliskilerinin önem kazandigi hümanistik yaklasimlara birakmakta, böylece "gündelik yasam" gerçekligi sosyolojide giderek artan arastirmalarin konusunu olusturmaktadir. Kuramsal alanda ortaya çikan bu degisme ayni zamanda toplumun tekno-ekonomik ve buna bagli olarak kültürel alanlarinda meydana gelen gelismelerle ilgilidir. Güzel’in ortaya koydugu gibi, endüstriyel gelismenin ilk asamasinda "is yasami" daha çok "geçim sorunu" ile sinirliyken, zamanla sosyal, kültürel, psikolojik boyutlari da kapsayan bir degisim geçirmistir. "Is yasami" ile "is-disi yasam" alanlarinin birbirinden ayristirilmasi hem son derece güçtür, hem de gündelik yasam gerçekliginin birbiriyle iliskisi olan farkli alanlarinin bütünlügünün anlasilmasini zorlastirir. En önemlisi, isçilerin bilinç ve pratiklerinde bu bu iki alan içiçe geçmis olarak bulunur. Daha özel olarak fabrika isçisinin makinelerle çalisma biçimi, onun is-disi yasaminda da yansima bulur ve onu daha "dakik", "planli", "hesaplayici" ve "üretken" hale getirir. Bu eserde Serkan Güzel, isçi bireylerin modernlesmesinde etkili olan sosyal ve demografik degiskenleri is yasami ve is-disi yasam baglaminda "Huglu Av Tüfekleri Kooperatifi" arastirmasiyla ele almakta ve zanaatkârliktan fabrika isçiligine geçis sürecini anlamamiza yardimci olacak sosyolojik bir model sunmaktadir. Türkiye’de endüstriyel gelismeye kosut olarak zanaatkâr atölyesinin fabrikaya dönüsmesinin diger toplumsal ve kültürel olgularla da yakindan iliskili oldugu dikkate alindiginda bu model bilgi birikimimize önemli bir katki saglamaktadir. Himmet HÜLÜR