Gerçekte, Roma Imparatorlugu düstükten sonraki bin senelik hayatinda Bizans'in durmadan harabeye yuvarlandigi kolaylikla zannolunur. Böyle düsünmek asla caiz degildir. Onu mahvedecek gibi görünen bunalimlari çogunlukla kiyas kabul etmez derecede parlak devirler ve ümit edilmeyen yeni doguslar takip etmistir. Bu devirde, bir tarihçinin sözüne göre "Imparatorluk, bu ihtiyar kadin, altin ve kiymetli taslarla süslü bir genç kiz gibi görünür. V1 inci asirda, Justinyen devrinde, devlet, son bir defa, Roma'nin iyi günlerinde oldugu gibi toparlanir ve Akdeniz, yeniden bir Roma gölü olur. VIII inci asirda, Izorya'li (Eski Silifke) imparatorlar, Sarl Martel'in Poitiers'de hiristiyanligi kurtardigi siralarda, Islamiyetin hücumlarini kirarlar. X uncu asirda, Makedonya ailesine mensup hükümdarlar, Bizans'i, muzaffer silahlarini Suriye'ye kadar götüren, Ruslar'i Tuna boyunda ezen ve Bulgar çarlarinin kurdugu devleti kan içinde bogan büyük bir sark devleti haline koyarlar. XII inci asirda, Komnen'ler zamaninda Grek Imparatorlugu, dünyada, hala iyi bir çehre göstermektedir ve Istanbul, Avrupa politikasinin bellibasli merkezlerinden biridir...
Bizans, bu suretle, bi sene yasadi; bu yasama, yalniz mutlu bir tesadüfün neticesi degildi: San ve serefle yasadi; böyle olabilmesi için kendisinde kötülüklerden baska seylerin de bulunmasi pek tabiidir. Islerini idare için, büyük imparatorlari, söhretli devlet adamlari, yetenekli diplomatlari, muzaffer generalleri vardi; bunlar vasitasiyle, dünyada, büyük bir eser basardi. Haçli seferlerinden evvel, doguda hiristiyanligin kafirlere karsi savunucusuydu ve askeri kiymeti sayesinde birçok defalar Avrupa'yi kurtarmisti. Barbarligin ortasinda, Ortazamanin, uzun zaman tanidigi takdire deger en ince, en zarif bir medeniyet merkeziydi. Asya ve Slav dogu dünyasinin ögreticisi idi, bu kavimleri, dinlerini, edebi dillerini, sanatlarini, hükümetlerini ona borçludurlar. Pek kuvvetli tesiri batiya uzanmisti; bir çok fikir ve san'at nimetlerini bati ondan almistir. Bugün, Avrupa'nin dogusunda oturan kavimler ondan çikarlar ve bugünkü Yunanistan, bilhassa Pericles ve Phidias'in Atina'sindan ziyade hiristiyan Bizans'a borçludur.
(Arka Kapak)
Sayfa Sayısı
karışıkçokrenkli