Beyân-Fıkıh Usûlü İlişkisi

Bu çalışma, İslam ilim geleneğinde önemli bir yer teşkil eden belâgat (beyân) ile fıkıh usûlü bilimi arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Belâgat ilimleri, ilahî bir mucize olan Kur’an-ı Kerim’in i’câzını ortaya koyma, onun aşkın bir belâğî üsluba sahip olduğunu ispat etme ve aynı zamanda Arap düşünce geleneğinin medarı iftiharı olan edebî sanatların değerini tespit etme çabası neticesinde bir yöntem olarak ortaya çıkmıştır. İslam hukuk metodolojisi ise nasslardan fıkıh doktrinine ait hükümlerin elde edilmesine yönelik bir yöntem olarak ortaya çıkmıştır. Bu doğrultuda usûlcüler, nassa dayalı lafızların ihtiva ettiği manaları tespit etmek ve buna bağlı olarak fürûa dayalı hükümleri ortaya koymak için lafız-anlam ilişkisine yoğunlaşmış ve belâğî verilerden de istifade etmişlerdir. Lafız-anlam ilişkisi, belâgat (beyân) ile İslam hukuk metodolojisinin ortak konusu olması hasebiyle her iki disiplini birbiriyle ilişkili kılmıştır. Bu bağlamda belâgat (beyân) ile İslam hukuk metodolojisinin kesiştiği en önemli nokta lafız-anlam ilişkisidir.