Anadolu’dan Yeni Dünya’ya

Yorgununu ver, yoksulunu ver bana,
Özgürlügü solumak isteyen boynu bükük kitlelerini ver.
Emma Lazarus’un, New York Hürriyet Abidesi kitabesinde yer alan misralari bunlar. ABD, dünyanin her kösesinden göç eden insanlarca kurulmus bir ülke. Pek bilinmez ama yikilmakta olan Osmanli Imparatorlugu’ndan da göç almis. 19. yüzyilin sonu ile 20. yüzyilin basinda hem Müslüman hem de gayri Müslim Türkler, Yeni Dünya’ya sanslarini denemeye gitmisler. Balkan Savaslari ve Birinci Dünya Savasi’nin imparatorlukta yarattigi siyasi, ekonomik ve toplumsal yikim; askere alinma korkusu; Amerika’yi sokaklari altinla dösenmis bir firsatlar ülkesi olarak gösteren mektuplar; buharli gemilerin ve telgrafin yayginlasmasi...Tüm bunlar ABD’ye göçü tesvik eden unsurlar. Gayri Müslimler, özellikle de Ermeniler, geri dönmemek üzere gidip oradaki cemaatlere eklemlenmisler. Müslümanlar ise, para kazanip geri dönmenin hayalini kurmus ve en çok geri dönen de, onlardan çikmis. Rifat N. Bali, birinci el tanikliklara basvurarak, yüzyil dönümünde ABD’ye göç eden Türklerin hikâyesini anlatiyor. Kimler yok ki bu hikâyede: 1915 tehcirinden sag kurtulan Kilikyali Ida Muradyan, St. Louis Dünya Sergisi’ne katilan Izmirli Lahana Bey, Holywood filmlerinin karakter oyuncusu Istanbullu Albert Morin, Yozgatli Pirlanta Hanim, Istanbul’a nisanli ismarlayan Civan, sahte güresçi Parmaksizoglu Agop, Hanende Amelya Hanim ve kizi Elmas, Bozcaadali Haci Harry, Detroitli Nuri Ahmet, Jack Mehmet ve daha kimler. Insanlarin seslerini duyabileceginiz kadar ’canli’ tanikliklar; titiz bir tarih arastirmasi...
(Arka Kapak)