Adliye Nezareti Kuruluşu ve Faaliyetleri 1876-1914

Bu çalismada, “Osmanli Devleti’nin adalet sistemi son dönemlere gelinceye kadar nasil bir degisim süreci izlemisti?”, “bu degismi saglayan ara kurumlar nelerdi?”, “Ser’iyye mahkemelerinden modern mahkemelere geçis hangi asamalari kapsar?”, “Yeniden yapilandirilan adli yapi ne derece ihtiyaci karsiladi?” gibi sorulara cevap verilmeye çalisiliyor. Genel olarak Adliye Nezareti’nin idar teskilati, isleyisi ve dolayisiyla son dönem Osmanli yargi teskilati, Adliye Nezareti çatisi altinda bir bütün olarak ortaya konuluyor.Tanzimat'tan sonra baslayan kanunlastirma hareketi, nizamiye mahkemelerinin kurulmasiyla yeni bir boyut kazanmistir. Bati hukuku temelinde kurulan nizamiye mahkemeleri ve adli teskilatta yer alan yeni birimleri Adliye Nezareti çatisi altinda toplanmistir. Adliye Nezareti'nin kurulmasi ve seri'yye mahkemelerinin yavas yavas yetkilerinin daraltilmasi zor da olsa tek hukuklu sisteme dogru giden süreci baslatmistir. Bu çalisma, Osmanli Devleti'nin son döneminde adliye teskilatinin yapisini, isleyisini ve toplumsal rolünü Adliye Nezareti üzerinden analiz etmektedir.Simdiye kadar yapilan çalismalarda, Osmanli yargi teskilati genelde hukuk tarihi kapsaminda ve hukuk tarihçileri tarafindan ele alinmisti. Kanun ve nizamnameler birçok arastirmaci tarafindan incelenmis ve genel nitelikleri ortaya konulmaya çalisilmissa da Osmanli tarih yaziciliginda Düstur ve bazi geleneksel kaynaklardan fazlasi kullanilmamistir. Var olan literatürün eksik veya vesikalarinin yanisira, Tanzimat sonrasi çikarilan kanun ve nizamnameler için önemli bir kaynak teskil eden Meclis-i Tanzimat Defterleri ve bu defterlerin devami olan Nizamat Defterleri kullanilmistir.