Adem ve Havva Her Yerde

Dünyada baska hiçbir hikâye insan soyunun anne ve babasi Adem ile Havva kadar meshur degildir. Onlari konu edinen bilmeceler, atasözleri, sarkilar, siirler, romanlar, operalar ve filmler vardir. Adem ve Havva'nin hikâyesi üç semavi din tarafindan aktarilarak her yere ulasti. Kitab-i Mukaddes'teki Adem ve Havva hikâyesi, Mezopotamya, Arabistan, Anadolu ve Misir'i genis ölçüde dolasan kabile insanlari Bedevilerin sözlü gelenegiyle gelisti, ancak çogunlukla Vaat Edilmis Topraklar diye adlandirilan ya da bunun disinda tek tek Filistin, Fenike, Suriye, Israil, Yuda ve Samiriye diye de bilinen bir bölgeye yerlesti. Yazar Mineke Schipper, Adem ve Havva inancinin farkli dinlerdeki yerini ve anlati biçimini göz önüne sererken, görsel kaynaklarla zengin bir bakis olanagi verir. Lillith'ten Havva'ya, Tanri'dan Seytan'a ve yilana kadar insanlik tarihinin zengin kültür parçalarini bir arada ve çok boyutlu bir bakis açisiyla sunar. Her Yahudi, Hiristiyan ve Müslüman, Adem ve Havva hikâyesini aktarip genisletti. Bazi hikâyeler Ahd-i Atîk'in ilk yazilisindan bugüne kadar geldi, fakat hikâyeyi sadece 20. yüzyilda duyan kültürlerden buna her gün yeni hikâyeler ve resimler eklendi. Cennet manzarasi; bitki örtüsü, agaçlari, çiçekleri, meyveleri, hayvanlari ve ilk insanlari yerel kültürel nitelikler kazandi. Elma yerine portakal, nar, incir, üzüm, muz ve ekmekagaci meyvesi Cennet'in yasak meyveleri ilan edildiler. Çaglar boyunca hikâyeler bir kusaktan digerine sözlü olarak aktarildi ve ayni zamanda gitgide kaydedilip estetik biçimde tasvir edildi. Farkliliklar birbirinden uzaklasan dini fikirlerden dolayi degildi sadece, ayni zamanda hikâyecilerin ve sanatçilarin sahsi yaraticiliklarindan da kaynaklaniyordu. Mineke Schipper'in bu önemli çalismasinda, eski ile yeni, Adem ve Havva, Yahudilikten, Hiristiyanliktan, Islamiyet'ten ilham alan hikâye ve resimlerin rengârenk kavsaginda bulusur. Önceki ve sonraki benzerlerine yabancilik ya da düsmanlik mi hisseder bunlar? Birbirlerini tanimaya baslamaktan endise mi duyarlar? Adem ve Havva'nin inançli ve inançsiz nesillerinin her nerede olursa olsun birlikte baris içinde yasamayi basardiklari ümit edilir. Insanligin hayali bu yöndedir. (Tanitim Bülteninden)