1. Uluslararası 20. Yüzyılın İlk Yarısında Türk-Ermeni İlişkileri Sempozyumu 16-18 Ekim 2019 Cilt 2

Gu¨nu¨mu¨zde Ermeni Meselesi, tarihi gerçeklerin çarpıtılması, göz ardı edilmesi ve siyasal bir araç olarak kullanılması dolayısıyla maalesef geniş bir sahaya yayılmıştır. 3 Mart 1878’de imzalanan Ayastefanos Antlaşması’nın 16. ve sonra onun yerine konan 13 Temmuz 1878 tarihli Berlin Antlaşması’nın 61. Maddesi ile ilk kez uluslararası arenaya çıkartılan sorun önce Osmanlı Devleti sonrasında ise Tu¨rkiye Cumhuriyeti’ne karşı emperyalizmin önemli bir kartı olarak kullanılmıştır. Başlangıçta İngiltere, Fransa ve Rusya merkezli yu¨ru¨tu¨len faaliyetler bugu¨n Amerika’ya taşınmış; başta tarihi, hukuki ve diplomatik olmak u¨zere çok yönlu¨ bir sorun haline gelmiştir. Diasporanın icat ettiği bir endu¨stri u¨ru¨nu¨ olarak yaşatılan sorunun merkezine ise Tu¨rk karşıtlığı oturtulmuştur. Bu bakımdan Tu¨rkiye’de ve du¨nyada gerçekleşen objektif ve bilimsel faaliyetler bu¨yu¨k önem arz etmektedir. Bu faaliyetlerin nitelik ve nicelik olarak arttırılması, basılı veriler haline dönu¨ştu¨ru¨lmesi, Tu¨rkçe dışındaki dillere aktarılması ve yaygınlaştırılması elzemdir. Elinizdeki bu kitap 16-18 Ekim 2019 tarihlerinde Tu¨rk Tarih Kurumu ve Iğdır Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleştirilen “I. Uluslararası 20. Yu¨zyılın İlk Yarısında Tu¨rk-Ermeni İlişkileri Sempozyumu” bildirilerinden mu¨teşekkildir. İçerisinde yurt içi ve dışından bilim insanlarının kaleme aldığı konuyla ilgili kapsamlı ve dikkat çekici 59 tebliğ yer almaktadır. Söz konusu tebliğlerde tarih ve diplomasi başta olmak u¨zere askerlik, edebiyat, basın-yayın, arkeoloji, pedagoji gibi farklı boyutlara değinilmiştir. Bildirilerde arşiv belgeleri yanında, dönem basını, hukuki metinler, tanık ifadeleri, edebi eserler kaynak olarak değerlendirilmiş, buradan yola çıkılarak bilimsel metotlarla analizler yapılmıştır. Sempozyum sonuç bildirgesinde ise önemli noktaların altı çizilmiş, hem tarihsel gerçekliğin ortaya çıkarılması hem de ku¨ltu¨rel farkındalık oluşturulması yönu¨nde önerilerde bulunulmuştur. Takdir okuyucuların olacaktır… Prof. Dr. Hikmet ÖKSÜZ, Tu¨rk Tarih Kurumu Bilim Kurulu Üyesi